Ζώντας με την ασθένεια του AIDS και Ψυχολογία

Με αφορμή την 1η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του Aids γράφει η Άντζελα Νικήτα

Ζώντας με την ασθένεια του AIDS

     Οι περισσότεροι ασθενείς που αντιμετωπίζουν μια σοβαρή προοδευτική ασθένεια, πέρα από τα σωματικά συμπτώματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι, αντιμετωπίζουν και μια σειρά από ψυχολογικά προβλήματα τα οποία έχουν σαν ρίζα την προοπτική της πραγματικής και της αναμενόμενης απώλειας, την υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής, το φόβο της αλλοίωσης του σώματος, την αντιμετώπιση της αβεβαιότητας και τις σκέψεις του επικείμενου θανάτου.

     Τα ψυχολογικά προβλήματα, γίνονται ακόμα πιο έντονα όταν μιλάμε για ασθενείς που έρχονται αντιμέτωποι με τη νόσο του AIDS, η οποία ακόμα και σήμερα θεωρείται μία από τις νόσους που δημιουργεί το μεγαλύτερο «στίγμα» στους ασθενείς. Παρόλο που έχουν μειωθεί οι έντονες αντιδράσεις οι οποίες συνδέονται με το «στίγμα» γύρω από τους ασθενείς που έχουν AIDS, ακόμα και στις μέρες μας, ένας στους τέσσερις ανθρώπους θα αντιμετώπιζε με φόβο ένα οριοθετικό άτομο και σχεδόν ένας στους τρείς θα απέφευγε τη συναναστροφή με ένα άτομο που είναι φορέας του ιού HIV.

     Η πρώτη δυσκολία με την οποία έρχονται αντιμέτωποι οι ασθενείς, είναι η ανακοίνωση της διάγνωσης. Ένας επαγγελματίας στο χώρο της υγείας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο να βοηθήσει τους ασθενείς να αποδεκτούν πιο άμεσα τα αποτελέσματα των εξετάσεών τους. Μπορεί επιπλέον να βοηθήσει τους ασθενείς να ενσωματώσουν αυτές τις νέες πληροφορίες στην υπάρχουσα ταυτότητά τους. Αυτό περιλαμβάνει την επανεξέταση των προτεραιοτήτων και των στόχων, την αλλαγή μερικών πραγμάτων που δεν ευνοούν την πορεία της νόσου και την απόκτηση νέων δεξιοτήτων που μπορεί να είναι αναγκαία για την εκπλήρωση των νέων στόχων που θέτει κανείς. Μια πρόσθετη πρόκληση για πολλούς ανθρώπους που έχουν διαγνωσθεί με AIDS, είναι η αντιμετώπιση της ενοχής και του φόβου για τον τρόπο που θα αντιδράσουν τα άτομα του οικείου περιβάλλοντός τους.

     Ακόμα μία δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς, περιστρέφεται γύρω από το κομμάτι  των φιλικών σχέσεων, αλλά κυρίως των ερωτικών. Συνήθως όταν κάποιος διαγιγνώσκεται για πρώτη φορά με AIDS, υπάρχει μια σημαντική μείωση του σεξουαλικού ενδιαφέροντος. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να επαναλάβουν τη σεξουαλική δραστηριότητα και νιώθουν την ανάγκη δημιουργίας μιας ερωτικής σχέσης. Ο φόβος όμως της απόρριψης, ο φόβος της μόλυνσης άλλων ατόμων και το άγχος της γνωστοποίησης της νόσου αλλά και των διαπραγματεύσεων για ασφαλέστερο σεξ, μπορεί να αποτρέψουν το άτομο από την οποιαδήποτε προσπάθεια.

     Η σημαντικότερη δυσκολία  όμως που καλείται να αντιμετωπίσει κάποιος που έχει AIDS, είναι το κοινωνικό στίγμα και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Η άγνοια γύρω από το AIDS και τους λόγους δημιουργίας του, η δυσκολία στο να προβλέψει κανείς την πορεία και την εξέλιξη της νόσου, η ανάγκη αποστασιοποίησης από κάτι που θεωρείται επικίνδυνο, τα στερεότυπα και κυρίως ο φόβος προς το διαφορετικό, οδηγούν στο στιγματισμό, τον αποκλεισμό και την κοινωνική διάκριση των οροθετικών ατόμων. Έτσι λοιπόν, τις περισσότερες φορές τα οροθετικά άτομα δε μιλούν για την ασθένειά τους, την κρατούν κρυφή και από τους πιο κοντινούς τους ανθρώπους. Η ασθένεια επιβαρύνεται λοιπόν και από το άγχος της αποκάλυψης καθώς επίσης και τη θλίψη που επιφέρει αυτή η μοναξιά που επέλεξε ο ασθενής σ’ αυτό το δύσκολο και πολλές φορές επώδυνο ταξίδι της ασθένειας.

     Επειδή το AIDS δεν θεραπεύεται, τουλάχιστον όχι ακόμα, είναι σημαντικό να εστιάσουμε στην πρόληψη. Για να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε προληπτικά μέτρα κατά του AIDSκαι εφόσον ένας από τους πιο συνηθισμένους τρόπους μετάδοσης του ιού είναι η σεξουαλική πράξη, είναι πολύ σημαντικό να μιλάμε ανοιχτά και χωρίς ταμπού για το σεξ και τα διαφορετικά είδη σεξουλικής συμπεριφοράς. Η σιωπή γύρω από το σεξ και τη σεξουαλικότητα του καθενός είναι μια μορφή διάκρισης παρόμοια με αυτήν που αντιμετωπίζουν τα οροθετικά άτομα.

     Καλό θα ήταν να μη  μιλάμε για το AIDS μόνο κάθε 1^η Δεκεμβρίου (Παγκόσμια Ημέρα) αλλά να φροντίζουμε να μιλάμε πιο συχνά:

• Για το αναφαίρετο δικαιώμα της ισότητας που έχει κάποιος είτε είναι, είτε όχι διαφορετικός από εμάς.
• Για την ανάγκη στήριξης των οροθετικών ατόμων και των οικογενειών τους, στην ενστάλαξη ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον.
• Για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σε θέματα που αφορούν το AIDS και τους τρόπους πρόληψης.
• Για τους τρόπους προφύλαξης γύρω από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
• Για τους μύθους και τις αλήθειες που συνοδεύουν τον ιό του HIV.
• Για την ενδυνάμωση της θέλησης για ζωή.

Άντζελα Π. Νικήτα

Κλινικός Ψυχολόγος-Ψυχολόγος της Υγείας    

Μητροπολίτου Μεθοδίου 3 Κέρκυρα 49100 

                                             τηλ. 2661042725, κιν.6944616712

                                            Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

                                          www.angelanikita.gr