Το αέτωμα της Γοργούς, ο Φρειδερίκος Βερσάκης και ο Κάιζερ

Εμφανίσεις:

Ημ / νία: 17.03.23

Ήταν το 1910 όταν ξαφνικά  μετά από γεωργικές εργασίες στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων Στρατιάς στο Κανόνι της Κέρκυρας εντοπίζεται μια αρχαία πλάκα. Αυτή ήταν η αρχή για την  ανακάλυψη ενός από τους αρχαιότερους λίθινους ναούς του Ελλαδικού χώρου. 

Τα έργα της αρχαιολογικής ανασκαφής στην περιοχή ξεκινούν την επόμενη χρονιά υπό την επίβλεψη του αρχαιολόγου Φρειδερίκου Βερσάκη που είχε προσληφθεί ως Έφορος Αρχαιοτήτων Κέρκυρας  τον Δεκέμβριο του 1910. 

Ο Φρειδερίκος Βερσάκης γεννήθηκε το 1879 στον Πειραιά από γονείς ιταλικής καταγωγής. Οι σπουδές του στη Γερμανία ήταν πάνω στην αρχαιολογία και την αρχιτεκτονική. 

 Από τον Ιανουάριο του 1911 όταν του δίνεται η εντολή να εξετάσει το έδαφος στο κτήμα Αρταβάνη όπου εντοπίστηκε η αρχαία πλάκα ζητά χρηματοδότηση από την Αρχαιολογική Εταιρεία. Η χρηματοδότηση αυτή εγκρίνεται τον Μάρτιο του ίδιου έτους. 

Μέσα στον μήνα η ανασκαφή αποκτά χαρακτήρα εντατικό οργανωμένο υπό τη διεύθυνση του Βερσάκη. Εντοπίζονται ανάγλυφα του δυτικού αετώματος του ναού της Αρτέμιδος, αρκετά αρχιτεκτονικά μέλη, αποσπάσματα του γείσου και της μαρμάρινης υδρορροής. Τη δεύτερη μέρα των ανασκαφών έρχονται στο φως μια μεγάλη λεοντοκεφαλή, το κεφάλι της Μέδουσας Γοργούς, το χέρι και το πόδι της. 

Στο τέλος του μήνα καταφθάνει στο νησί ο Γερμανός αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β΄ και αρχίζει να επισκέπτεται σε καθημερινή βάση τις ανασκαφές στο κτήμα Αρταβάνη. Τότε ο Κάιζερ καλεί να έρθει στην Κέρκυρα με τηλεγράφημα τον διευθυντή του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αθήνας, Γουλιέλμο Δαίρπφελδ. 

Με την άφιξη του Δαίρπφελδ τα πράγματα χειροτερεύουν για τον Φρειδερίκο Βερσάκη. Το πολιτικό παρασκήνιο που ακολουθεί έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση του Βερσάκη από την εποπτεία της ανασκαφής τον Απρίλιο του 1911. Τον ίδιο μήνα ο βασιλιάς Γεώργιος ο Α΄ με τηλεγράφημα στο Υπουργείο Παιδείας επιτυγχάνει τη μετάθεση του Βερσάκη και την αντικατάσταση του από τον Έφορο Λακωνίας Κωνσταντίνο Ρωμαίο. 

Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν από τους Γερμανούς αρχαιολόγους μέχρι και τις 6 Μαΐου. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι τα σημαντικότερα ευρήματα ανακαλύφθηκαν επί των ημερών του Φρειδερίκου Βερσάκη. 

Το γιγαντιαίων διαστάσεων αέτωμα της Γοργούς είναι ένα σπουδαίο έργο τέχνης της αρχαϊκής περιόδου και αποτελεί το παλαιότερο σωζόμενο λίθινο αέτωμα με ανάγλυφη διακόσμηση  της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Η θέση του ήταν στα δυτικά του δωρικού ρυθμού ναού της Αρτέμιδος. Στο κέντρο του γλυπτού παριστάνεται η Μέδουσα Γοργώ με τα παιδιά της, τους δύο λεοντοπάνθηρες, Χρυσάορα και Πήγασο. Οι δευτερεύουσες σκηνές απεικονίζουν από την Τιτανομαχία. 

Επιπλέον, από το ναό της Αρτέμιδος που χρονολογείται γύρω στα 590 π.Χ. σώζονται  λείψανα της θεμελίωσης του ναού, ο λίθινος βωμός του και ένας πλακόστρωτος δρόμος που οδηγεί από το ναό στο βωμό. 

 Πηγές: offlinepost.gr, corfuhistory.eu, greece.terrabook.com, iefimerida.gr, odysseus.culture.gr

Συντάκτης: Νίκος Στούπης