Οι πρόσφυγες του Πόντου στην Κέρκυρα, Ιανουάριος 1923

Εμφανίσεις:

Ημ / νία: 30.01.19

Το χρονικό της εγκατάστασης των Ποντίων προσφύγων στην Κέρκυρα

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και τη σύναψη της Ελληνοτουρκικής σύμβασης  της Λωζάνης στις 30 Ιανουαρίου 1923  ακολούθησε η υποχρεωτική μετακίνηση των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Σύμφωνα μ’ αυτήν προβλεπόταν η υποχρεωτική ανταλλαγή των Ελλήνων Ορθοδόξων από την Τουρκία και των Μουσουλμάνων κατοίκων από την Ελλάδα.

Ανάμεσα στα κέντρα υποδοχής προσφύγων στην Ελλάδα ήταν και η Κέρκυρα. Με τη μορφή ομαδικών αποστολών κατέφυγαν στην Κέρκυρα πρόσφυγες από τον Οκτώβριο του 1922 έως τον Οκτώβριο του 1924. Από τους 30.000 πρόσφυγες που έφτασαν στο νησί οι 1500 περίπου κατάγονταν από τον Πόντο. 

Πόντιοι πρόσφυγες αποβιβάστηκαν πρώτη φορά στο νησί τον Ιανουάριο του 1923 ενώ μια άλλη ομαδική αποστολή κατέφθασε  τον Αύγουστο του ίδιου έτους στο σημερινό Παλιό λιμάνι της Κέρκυρας. Να προσθέσουμε εδώ ότι μια ομάδα 40 περίπου ατόμων απεστάλησαν την ίδια χρονιά στους Παξούς.

Τόπος εγκατάστασης των Πόντιων προσφύγων  για το πρώτο χρονικό  διάστημα ήταν η νησίδα Βίδο κοντά στο λιμάνι της Κέρκυρας. Ακόμη, το Βίδο χρησιμοποιήθηκε και ως τόπος καραντίνας των προσφύγων. Αντίστοιχα λοιμοκαθαρτήρια υπήρχαν στην Μακρόνησο, τον Άγιο Γεώργιο Σαλαμίνας και το Καραμπουρνό της Θεσσαλονίκης.

Δεν ήταν λίγοι οι Πόντιοι πρόσφυγες που έφυγαν από το Βίδο για να εγκατασταθούν στην Κέρκυρα. Η κερκυραϊκή κοινωνία ήταν αρνητική  στη  δέσμευση  κτιρίων και χώρων για τη στέγαση προσφύγων. Οι ντόπιοι θεωρούσαν ότι η αποκατάσταση των προσφύγων αποτελούσε υποχρέωση της πολιτείας. Έτσι, χιλιάδες προσφύγων έμειναν σε χώρους στο Παλαιό Φρούριο, σε αποθήκες  ακόμα και στο Δημοτικό θέατρο.  Τον Αύγουστο του 1923 με τον βομβαρδισμό από το  ιταλικό ναυτικό του Μουσολίνι 13 από τους πρόσφυγες έχασαν τη ζωή τους ενώ 35 τραυματίστηκαν.      

Εκεί παρέμειναν μαζί με άλλους πρόσφυγες από την Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη μέχρι και το 1930. Στη συνέχεια τους δόθηκαν κατοικίες στους προσφυγικούς συνοικισμούς στην Κέρκυρα ενώ οικογένειες Ποντίων εγκαταστάθηκαν και σε περιοχές μακριά απ’ αυτούς.

Οι πρόσφυγες από τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη  που ήρθαν στην Κέρκυρα δεν παρέμειναν σ’ αυτήν στην πλειονότητα τους. Η έλλειψη δυνατότητας επαγγελματικής αποκατάστασης ήταν ο βασικός λόγος για να αναχωρήσουν από την Κέρκυρα  είτε ομαδικά είτε μεμονωμένα αναζητώντας το κατάλληλο μέρος για εγκατάσταση στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Μαρτυρία Μικρασιάτισσας

«Το ταξίδι κράτησε δεκαέξι μέρες. Μετά τη Ρόδο πιάσαμε Πειραιά, μετά φτάσαμε στην Κέρκυρα. Ήταν παραμονή του Αγίου Σπυρίδωνος, 11 Δεκεμβρίου 1922. Έβρεχε. Βγήκαμε στην παραλία με καΐκια. Λένε: «Θα σας πάμε με αραμπάδες σ' ένα χωριό». Μας πήγαν στο χωριό Σταυρός• κάναμε τέσσερις ώρες ώσπου να φτάσουμε εκεί. Εμείς πηγαίναμε πεζή, τα πράγματα μόνο σε αραμπάδες. Και να βρεχόμαστε σ' όλο αυτό το διάστημα...

Άλλους έβαλαν στην εκκλησία του χωριού, άλλους στο σχολείο, άλλους σε σπίτια. Δεν ρωτάει κανένας: «Ποιοι είστε, τί θέλετε; » Μια αδιαφορία. Δεν μας έδωσαν τίποτα να φάμε. Δεν είχαν κι αυτοί, τί να μας δώσουν; Μια «καλημέρα» μόνο μας έλεγαν. Καλή ήταν κι αυτή. Ευτυχώς είχαμε μαζί μας ψωμί....

Μας έφεραν στην Κέρκυρα, μας έβαλαν στο φρούριο, στις εκεί παράγκες. Μεγάλο Σάββατο ήτανε. Έρχεται ένας αέρας και τις παίρνει τις παράγκες. Τί να κάνουμε; Πήγαμε στην εκκλησία του Άι-Γιώργη, εκεί κοντά. ...

Στην αρχή δεν ταιριάζαμε με τους Κερκυραίους. Αλλες συνήθειες αυτοί, άλλες συνήθειες εμείς. Γλώσσα δεν ξέραμε, δεν μπορούσαμε να συνεννοηθούμε μαζί τους. Μετά όμως τα φτιάξαμε. Πολλά συνοικέσια έγιναν• Κερκυραίοι πήραν προσφυγοπούλες.»

(Μαρτυρία Ελένης Μαναήλογλου από το Ικόνιο).

Συντάκτης: Νίκος Στούπης