Ο άγνωστος μεγάλος Κερκυραίος-Ευρωπαίος ζωγράφος Σπυρίδων Ρώμα

Ο άγνωστος μεγάλος Κερκυραίος-Ευρωπαίος ζωγράφος Σπυρίδων Ρώμας

Toν Αύγουστο του 1789 το Αγγλικό περιοδικό The Gentleman's Magazine δημοσιεύει ένα άρθρο στη σελίδα 701 με τίτλο: Anecdotes of Spiridione Roma.

Ο Σπυρίδων Ρώμας γεννήθηκε στην Κέρκυρα,ένα μικρό νησί στην είσοδο της Αδριατικής............ήλθε στην Αγγλία λίγο πριν το 1770. Πέθανε το 1786 από αποπληξία. Από μία περιγραφή της περιουσίας του που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 1787, περιγράφεται σαν ένας άνδρας περίπου 50 ετών.Από αυτό συμπεραίνεται ότι πρέπει να γεννήθηκε περίπου το 1730.Το άρθρο τον αναφέρει πως ήταν  φτωχός , γνώριζε όμως πολύ καλή χημεία και ήταν ένας εξαιρετικός συντηρητής πινάκων αλλά και ένας πολύ καλός ζωγράφος.Το πως έφτασε στην Αγγλία και κατάφερε να μπει και να εργαστεί μάλιστα στην "υψηλή Κοινωνία" (όπως θα δούμε παρακάτω) είναι προς διερεύνηση!Το περιοδικό αναφέρει ότι έγινε γνωστός από ένα τυχαίο περιστατικό. Όταν γινόταν μια δεξίωση για άτομα με αναπηρία στα πόδια στο Haberdashers Hall, ένας πίνακας έπεσε και χτύπησε έναν άνδρα.Τότε ο ζαχαροπλάστης γνωρίζοντας έναν χωρικό που μιλούσε σπαστά Αγγλικά και έφτιαχνε πίνακες (τον Σ.Ρώμα) τον πρότεινε για να φτιάξει τον πίνακα.  

The Vyne

Tο παλάτι αυτό βρίσκεται στο Hampshire στην Αγγλία και χτίστηκε περίπου το 1490.

Την εποχή που ο Σπυρίδωνας  Ρώμας βρισκόταν στην Αγγλία, ιδiοκτήτης του παλατιού ήταν ο John Chute o οποίος αγαπούσε την Αρχιτεκτονική και ο οποίος στόλισε το παλάτι από το 1755  με ρυθμούς ροκοκό,γοτθικούς και νεοκλασσικούς.Ο Chute ήταν πολύ φίλος με τον Horace Wapone(ο άνθρωπος που έγραψε και το πιο πάνω άρθρο για τον Σπυρίδωνα Ρώμα)  ο οποίος επέδρασε στον ιδιοκτήτη ώστε πάνω από τα ξύλινα καθίσματα του παρεκκλησίου να φτιαχθεί ένας πίνακας με γοτθικά στοιχεία.

Ο Chute κάλεσε τον Spiridione Roma το 1770 να αναλάβει την διασκόμηση από το παρεκκλήσι του παλατιού.Ο Ρώμα έκανε ένα προσχέδιο με λάδι σε καμβά,σύμφωνα με την επιθυμία του ιδιοκτήτη γοτθικού ρυθμού.Το σχέδιο αυτό είχε διαστάσεις 45,7Χ54,0 cm.

Το σχέδιο αυτό τελικά άλλαξε. Στην πραγματικότητα ο Ρώμα έφτιαξε σε κάθε μία από τις δύο , τρεις ανοιχτές αψίδες,δίνοντας παράλληλα ένα βάθος με αρχιτεκτονική άποψη και πίσω από τα χρωματισμένα τζάμια, έναν καταγάλανο ουρανό.Στον πάνω χώρο μεταξύ των δύο αψίδων  (συνολικά τέσσερις χώροι) ζωγράφισε τους τέσσερις Ευαγγελιστές.   

Στην  μία γωνία του  πίνακα βρίσκεται ένας άγγελος και κάτω από αυτόν, στο "μπαλκόνι", υπάρχει ένα κατακόκκινο βελούδινο μαξιλάρι με ακουμπισμένο πάνω του ένα βιβλίο.Για το έργο αυτό πληρώθηκε  363,13 Λίρες.  

The Drapers-The Goldsmiths-The Fishmongers

Ο Ρώμα, εκτός από ένας καλός ζωγράφος όπως αναφέραμε και πιο πάνω,·ήταν και εξαιρετικός συντηρητής.Το Draper Hall ανήκε στην Draper's Company, η  οποία πήρε το Βασιλικό προνόμιο (δηλ.ανήκει στη Βασιλική Αυλή) από το1364.Εκεί μέσα υπάρχουν πορτραίτα από Βασιλιάδες, πρίγκηπες και ευγενείς της ιστορίας της Αγγλίας.

Eκεί ο Ρώμα καλέστηκε να συντηρήσει διάφορους πίνακες συμπεριλαμβανομένου και του πορτραίτου της "Μαρίας Βασίλισσας της Σκωτίας"  του ζωγράφου Federico Zuccheri. Τον πίνακα αυτόν, ζήτησε o Ρώμας να τον εκδόσει χαρακτικό, με χαράκτη τον Bartolozzi,πράγμα που έγινε.Λέγεται, ότι ο Ρώμα πρόσθεσε το παράθυρο και έναν πύργο που φαίνεται πίσω από αυτό.

Η Βασίλισσα παρουσιάζεται με το ένδυμα της στέψης της και δίπλα της ο γιος της James VI of Scotland, παιδί που απέκτησε με τον δεύτερο σύζυγό της.

 Eκτός αυτού, συντήρησε ολόκληρα και τα πορτραίτα των William III,George I,George II όταν ήταν Πρίγκηπας της Ουαλλίας,Sir John Sheldon,Sir Robert Clayton όπως και το μισό πορτραίτο  του Ηenry FitzAlwin.Επίσης το 1777 ζωγράφισε  το πορτραίτο του John Smith, υπαλλήλου της Εταιρίας, για το οποίο πληρώθηκε με 31,10 λίρες αλλά και του Ανώτερου Κοσμήτορα Thomas Bagshaw.

Mετά ανέλαβε τον οίκο των Goldsmiths 1779-80

Εκεί συντήρησε 8 πορτραίτα βασιλιάδων και βασιλισσών καθώς και 19 πορτραίτα των "δικαστών φωτιάς" στο  Guildhall. Η αμοιβή που πήρε ήταν 109,60 λίρες.Για την εργασία του αυτή, εκδόθηκε από την εταιρεία ένα φυλλάδιο με τον τίτλο, "The Case of Mr.S.Roma.Respecting the Business Done By Him for the Corporation of London in Cleaning and Restoring Their Pictures &c.and the Money Dur to Him for the Same".

Μετά εργάστηκε για την εταιρία Fishmongers

Πρότεινε και σχέδια για συντήρηση των πινάκων του  Καθεδρικού Ναού του Αγ.Παύλου.

Το μεγάλο του έργο "The East Offering Her Riches to Britania"

To 1778 oι Διευθυντές της Honourable East India Company αποφάσισαν να φτιάξουν στα Κεντρικά γραφεία τους στο Λονδίνο, έναν αλληγορικό πίνακα με την υποταγή της Ανατολής στην Βρετανία και την προσφορά του πλούτου της, στο Λονδίνο.Αυτός ήταν άλλωστε ο στόχος και ο σκοπός ίδρυσης της εταιρίας αυτής.Κάλεσαν λοιπόν τον Ρώμα και του ανέθεσαν το έργο "The East Offering Her Riches to Britania"  (Η Ανατολή προσφέρει τα πλούτη της στη Βρετανία). Το έργο που έφτιαξε ο Ρώμας είχε μήκος 3.10 μ.και πλάτος 2.48 μ.

Στόχος της ζωγραφικής είναι η σχέση μεταξύ  τριών γυναικών,που κάθε μία από αυτές εκπροσωπούν τη χώρα τους. Η σκηνή είναι σε μια ασιατική ακτή.Καθισμένος στον βράχο  στην  αριστερή πλευρά του πίνακα είναι ο Τάμεσης,  σημάδι ότι ένα μεγάλο μέρος αυτού του πλούτου θα πήγαινε στο Λονδίνο.Από πάνω του μια αγγελική Britannia κοιτάζει κάτω.  Μια γονατιστή Ινδία  προσφέρει το στέμμα της που περιβάλλεται από ρουμπίνια και μαργαριτάρια. Δίπλα της η Κίνα παρουσιάζει τον δικό της φόρο τιμής, από πορσελάνη και  τσάι. Από ένα άλσος δεξιά  έρχεται ένα κομβόι  εργατών με προτεταμένες·τις·παλάμες·μεταφέροντας δέματα με πανί, μαζί με έναν ελέφαντα και μία καμήλα. Όλα αυτά έχουν κατεύθυνση προς τα δυτικά.Την όλη κατάσταση επιβλέπει αυστηρά ο Ερμής, κλασικός θεός του εμπορίου.Το βρετανικό λιοντάρι κάθεται στα πόδια της Britannia. Επίσης μακριά στο βάθος, πέρα από τα πρόσωπα,διακρίνεται ένα από τα διάσημα εμπορικά ιστιοφόρα της εταιρείας, φορτωμένο με τον θησαυρό της Ανατολής..

To έργο αυτό  βρίσκεται σήμερα  στην οροφή του Υπουργείου Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας.

H Ζωή του

Από τη ζωή του συλλέξαμε ότι πληροφορίες μπορέσαμε από τις λιγοστές που υπάρχουν. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα γύρω στο 1730.Το 1743, 18 οικογένειες από τα παράλια της Ηπείρου και  την Κέρκυρα, έφυγαν και πήγαν στην Ιταλία στη περιοχή Abruzzo κοντά στη Νάπολη.Ίσως μία από τις οικογένειες αυτές να ήταν και του Ρώμα, καθότι στη Villa Badessa όπου βρίσκονται τα κειμήλια των μεταναστών αυτών  υπάρχει κι ένας  πίνακας του Σπύρου Ρώμα που χρονολογείται περίπου το 1745.

Το προσκύνημα των Μάγων

Ίσως λοιπόν να βρισκόταν το 1745 στην Ιταλία.Άγνωστο παραμένει πως βρέθηκε στην Αγγλία το 1770.Εκεί ήταν μέλος της Ορθοδόξου εκκλησίας και  παντρεύτηκε την Μαργαρίτα η οποία πέθανε το 1778 αφήνοντάς του δύο κόρες κι ένα αγόρι. Τότε έμενε στην περιοχή Queen Anne St East.Έκανε εκθέσεις στη Βασιλική Ακαδημία από το 1774 έως το 1778. 

Ο Σ. Ρώμας σ' ένα απόκομμα εφημερίδας του 1786, αυτοδιαφημίζεται γράφοντας: "S.Roma  αποδίδει τον μεγαλύτερο σεβασμό  στην αριστοκρατία,  στην Gentry(" Gentry" με την ευρύτερη έννοια  αναφέρεται στους ανθρώπους της καλής κοινωνικής θέσης, που συνδέονται με κτηματική περιουσία ,συμπεριλαμβανομένων διαφόρων τάξεων της αριστοκρατίας, που εκ παραδρομής οι οικογένειές τους με μακρά ιστορία,  δεν έλαβαν επίσημο δικαίωμα να φέρουν οικόσημο),και στους άλλους που τον τίμησαν στο Golden Square, όπως πολλοί επιφανείς καλλιτέχνες που εξέφρασαν την  μεγάλη επιθυμία να δουν το πολύ μεγάλο έργο,τον πίνακα του Claude de Lorraine, όταν καθαριστεί,για τον οποίο νομίζει ότι κατάλληλη στιγμή για να τους ενημερώσει, είναι όταν πρόκειται να παραδοθεί στον ιδιοκτήτη του την πρώτη ημέρα του επόμενου Μαρτίου.Και ότι εν τω μεταξύ, εάν θέλουν, μπορούν να τον δούν  στη σημερινή του κατάσταση και πώς αναβιώνει κάθε μέρα αυτό το διάστημα, από τις ώρες  12-3 κάθε ημέρα, με εξαίρεση τις Κυριακές, στον αριθ. 58 Charlotte Street, Portland Place, όπου ελπίζει επίσης να παρουσιάσει και άλλες αποδείξεις της ικανότητάς του ως καθαριστής& συντηρητής πινάκων και εκτύπωσης αυτών. "(«Αποκόμματα τύπου από τις αγγλικές Εφημερίδες», Vol.1, p.286, της 9ης Φεβρουαρίου 1786, V & A Εθνική Βιβλιοθήκη Τέχνης, PP.17.G).

Σύμφωνα με το πιο πάνω άρθρο του 1789, προς το τέλος της ζωής του, εργαζότανε στον Λόρδο Egremont και σε πολλά σπίτια Ευγενών,συλλεκτών και ανθρώπων που αγαπούσαν την τέχνη.Παρουσιάζουμε,σύμφωνα με μια απογραφή που αναφέρεται στο πιο πάνω άρθρο , έναν πίνακα με τους Ευγενείς κ.λ.π. (20) πρόσωπα που του χρωστούσαν συνολικά 132 λίρες.

Πέθανε όπως αναφέραμε από αποπληξία  15/6/1786.Οι κατοικίες που έμενε στο Λονδίνο ήταν 6, 1η)Titchfield St.London τo 1774, 20 Goodge St τo 1775, 3η) 38 Goodge St τo 1777, 4η)11 Queen Annw Sr East τo 1778, 5η)Golden Square πρίν το 1786, 6η)58 Charlotte St.Portland Place το 1786.

Πηγές:

1) To περιοδικό The Gentleman's Magazine

2) Croft-Murrey 1970 p.270

3) Carthal Moore and Christine Sitwell,"Spiridione Roma at The Vyne"

4) Magazine Appolo,vol.147,April 1998,pp.25-9.

Πηγή: http://www.corfu-museum.gr/