Φίλιππος Βλάχος: ο Κερκυραίος πρωτοπόρος εκδότης στη μεταπολιτευτική Αθήνα

Εμφανίσεις:

Ημ / νία: 21.03.19

Φίλιππος Βλάχος: ο πρωτοπόρος στον τομέα των εκδόσεων

Ηθοποιός, εκδότης, τυπογράφος

   « Το οικονομικό μέρος της δουλειάς με γνοιάζει και με θερίζει – ένας διάολος ξέρει πόσο. Αλλά θα μπορούσα και να αλλάξω επάγγελμα. Δεν μπορώ να χρησιμοποιώ σαν άλλοθι τις ανάγκες μου, για να καταστρέφω τα βιβλία». Αυτά ήταν τα λόγια του Κερκυραίου εκδότη και τυπογράφου Φίλιππου Βλάχου. Υπήρξε πρωτοπόρος για τα δεδομένα των εκδόσεων της εποχής επηρεάζοντας  σε μεγάλο βαθμό τους νεότερους και υπερασπίστηκε με πάθος το φθηνό και καλό βιβλίο.

Ο Φίλιππος Βλάχος γεννήθηκε στην Περίθεια το 1939.  Ολοκληρώνει το Γυμνάσιο στην Κέρκυρα και έρχεται στην Αθήνα για να σπουδάσει ως ηθοποιός . Από μικρή ηλικία είχε δείξει την αγάπη του  για τη λογοτεχνία καθώς συμμετείχε ως συνεργάτης στην έκδοση του τοπικού περιοδικού Το Πρώτο Σκαλί / στη σκέψη και στο λόγο, που αργότερα έγινε Το Πρώτο Σκαλί / στα γράμματα και στην τέχνη (1954-1956), μαζί με τους συντοπίτες του Λέοντα Λοΐσιο, Σπύρο Κατσίμη, Λέοντα Αυδή, Γιώργο Ρωμαίο κ.ά.

Aρχικά μπαίνει στη σχολή του Θεάτρου Τέχνης και στη συνέχεια στη σχολή του Χρήστου Βραχλιώτη. Θα παίξει στο θέατρο ( Γλάρος, Τσέχωφ) και θα συμμετάσχει σε ταινίες όπως η Βρώμικη πόλις ( 1965), ο Γιάννης και ο Δρόμος ( 1967) ενώ πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχει στην ταινία του Νίκου Κούνδουρου, Vortex ή το πρόσωπο της Μέδουσας. Με την επιβολή της δικτατορίας συλλαμβάνεται και φυλακίζεται για τις πολιτικές του πεποιθήσεις και για χρόνια απέχει από το θέατρο και τον κινηματογράφο.

 Από τη φύση του ανήσυχο πνεύμα και με μεράκι για το βιβλίο ιδρύει τον εκδοτικό οίκο ΚΕΙΜΕΝΑ στα τέλη του 1969 και την επόμενη χρονιά αρχίζει να δημιουργεί το ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΚΕΙΜΕΝΑ. Το πρώτο βιβλίο που τυπώνει σε βαθύ κόκκινο εξώφυλλο είναι η νουβέλα Η τιμή και το χρήμα του συμπατριώτη του Κωνσταντίνου Θεοτόκη. Τα επόμενα χρόνια θα ασχοληθεί αρκετά με το έργο του μεγάλου Κερκυραίου λογοτέχνη. Με ιδιαίτερη φροντίδα εκδίδει γνωστά και ανέκδοτα έργα του καθώς και τις μεταφράσεις του. Από το 1971 και μετά θα ακολουθήσουν και άλλοι σημαντικοί λογοτέχνες: Δημήτρης Χατζής, Μίλτος Σαχτούρης, Πέτρος  Μάρκαρης, Γιάννης Σκαρίμπας κ.α. Ακόμα, στα ΚΕΙΜΕΝΑ  το πολιτικό βιβλίο έχει ξεχωριστή θέση.

Ένα καλό βιβλίο για το Φίλιππο Βλάχο έπρεπε να είναι τυπογραφικά άψογο. Έδινε ιδιαίτερη έμφαση στο σχεδίασμα των βιβλίων, τις λεπτομέρειες των πρωτοσέλιδων και το στήσιμο των σελίδων. Σύντομα έγινε γνωστός για το δικό του τυπογραφικό ύφος με τις απίθανες γραμματοσειρές, τα τυπογραφικά κοσμήματα και τα σχέδια στα μπροστινά εξώφυλλα. Για να τιμήσει όλους τους ανθρώπους που δούλεψαν για το κάθε βιβλίο ξαναγύρισε στον παλιό περίτεχνο κολοφώνα. Ο λόγος για την προτελευταία συνήθως σελίδα του βιβλίου όπου αναγράφονται τα στοιχεία της έκδοσης. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο ίδιος στοιχειοθετούσε τα βιβλία που εξέδιδε.

Η συνεισφορά του στα νεοελληνικά γράμματα δε σταματά στην ενασχόληση του ως εκδότη και τυπογράφου καθώς μέσα από τις ραδιοφωνικές του εκπομπές του στο Γ΄ Πρόγραμμα παρουσίασε σχεδόν όλη την ελληνική ποίηση από το 1981  έως το θάνατό του στις 9 Μαρτίου 1989.

Ο θάνατος του απασχόλησε τις εφημερίδες, τα λογοτεχνικά και πολιτικά περιοδικά της εποχής του. Η συγγραφέας Κλαίρη Μιτσοτάκη θα πει για τον Φίλιππο Βλάχο: «Πεθαίνοντας ο Φίλιππος, πήρε μαζί του μια από τις τελευταίες μορφές της πίστης στη δύναμη του βιβλίου ως βιβλίου».   

  Συντάκτης: Νίκος Στούπης