Συνέντευξη στη συγγραφέα Ρένα Ρώσση - Ζαΐρη

Η επιτυχημένη συγγραφέας Ρένα Ρώσση - Ζαΐρη των βιβλίων «Αγαπώ θα πει χάνομαι», «Μικροί Άγγελοι», «Άρωμα Βανίλιας», «Δίδυμα Φεγγάρια» μιλάει στο Corfuland και στην  Ελίνα Φαϊτά.

Ποια είναι

Η συγγραφέας Ρένα Ρώσση - Ζαΐρη γεννήθηκε στην Αθήνα, μέσα στα βιβλία, γιατί ο πατέρας της, ο Νικόλαος Ρώσσης, είχε εκδοτικό οίκο, τις εκδόσεις Ρώσση. Από νωρίς έμαθε να τρέφει απεριόριστο σεβασμό για τον παππού της τον Ιωάννη Ρώσση, που δε γνώρισα ποτέ, γιατί είχε πεθάνει χρόνια πριν. Το όνομά του όμως και το συγγραφικό του έργο, όπως το «Λεξικό Ανωμάλων Ρημάτων» ήταν γνωστό στους φιλολογικούς κύκλους. Ήξερε  πως κουβαλούσε ένα όνομα σημαντικό, πως πρέπει να φανεί αντάξιά του. Όσο και αν ήθελε να το ξεχάσει, οι φιλόλογοι στο σχολείο δεν την άφηναν. Τελείωσε το Αμερικανικό Κολέγιο Θηλέων Αγίας Παρασκευής, τη Σχολή Νηπιαγωγών Αθηνών και το LοndonMontessoriCentre\ NurseryInfantTeachingDiploma. Εργάστηκε ως νηπιαγωγός για δεκαέξι χρόνια αλλά και ως υπεύθυνη έκδοσης σε πολλούς εκδοτικούς οίκους. Είναι μέλος του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς. Έχει γράψει 160 παιδικά βιβλία, 10 μυθιστορήματα για ενήλικες και έχει μεταφράσει πάνω από 1500 βιβλία παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας. Είναι παντρεμένη και έχει δυο παιδιά. Έχει τιμηθεί δύο φορές με τον Έπαινο της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς για τα παιδικά μου βιβλία. Για το σύνολο του μεταφραστικού της έργου, προτάθηκε το 2002 από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου για αναγραφή στον Τιμητικό Πίνακα της IBBY. Τον ίδιο χρόνο τιμήθηκε και με το βραβείο της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας, για το μεταφραστικό της έργο και την προσφορά της στην παιδική λογοτεχνία. Έχει εμφανιστεί σε πολλές ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές. Όλα τα βιβλία της, παιδικά και ενηλίκων κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Ε.Φ.: Υπήρξε κάποιο κίνητρο για να γράψετε το νέο σας μυθιστόρημα;

Ρ.Ρ.Ζ.: Κάθε φορά που γράφω ένα βιβλίο καταθέτω, θέλοντας και μη, πολλές προσωπικές μου εμπειρίες. Δε γίνεται αλλιώς.

Γράφοντας τα δύο τελευταία μου μυθιστορήματα, ταξίδεψα σε μνήμες αγαπημένων μου προσώπων και ιδιαίτερα της γιαγιάς μου, της Άρτεμης, της μητέρα της μητέρας μου. Η γιαγιά μου ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του παρελθόντος της πατρίδας μας. Είχε ζήσει την προσφυγιά, είχε βιώσει χαρές και λύπες ανείπωτες. Μερικές από τις αναμνήσεις της, τις έχω αποτυπώσει στο μυθιστόρημά μου, «Μικροί Άγγελοι», αλλά και στο «Άρωμα Βανίλιας», που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Η γιαγιά Αγγελική των βιβλίων, είναι η δική μου η γιαγιά.

Μια μέρα μου διηγήθηκε μια ιστορία. Μια αληθινή ιστορία που με συγκλόνισε. Ήμουν ολόκληρη κοπέλα πια κι εκείνη μια αδύνατη γριούλα με κάτασπρα μαλλιά, πανέμορφη, τουλάχιστον στα δικά μου τα μάτια. Μου άρεσε τόσο να κάθομαι κοντά της και να την αφήνω να με ταξιδεύει, να την ακούω να αναπολεί ένα παρελθόν ένδοξο και πονεμένο μαζί. Πλησίαζε ήδη τα ογδόντα της χρόνια. Διατηρούσε όμως ακόμα καθάριο το πνεύμα της, λαμπερή τη σκέψη της.

Μου έσφιξε τρυφερά το χέρι εκείνη την ημέρα. Τα θαμπά, μόνιμα βουρκωμένα λες μάτια της με κοίταξαν με ένα παιχνιδιάρικο ύφος. Το ήξερα αυτό το ύφος. Ήξερα πως γρήγορα θα έμενα με ανοιχτό το στόμα από τα λεγόμενά της. Σαν τα παιδιά, όταν ακούν κάποιο συναρπαστικό παραμύθι.

Κάθισα γεμάτη ανυπομονησία κοντά της κι άκουσα την ιστορία μιας γυναίκας που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μακεδονία. Η γιαγιά την είχε γνωρίσει στη Θεσσαλονίκη εκείνη τη γυναίκα, όταν η προσφυγιά ακούμπησε εκεί τα βήματά της. Έγιναν κολλητές φίλες, άρχισαν να κεντάνε παρέα τα όνειρά τους.

Κι άρχισε να μου μιλάει τρυφερά για τη ζωή της φίλης της, ακόμα και για το μοιραίο τραγικό της λάθος. Μου είπε πως αγάπησε πολύ ένα παλικάρι, πως έμεινε έγκυος, πως απέκτησε δίδυμα. Δίδυμα κοριτσάκια. Αμέσως μετά τη γέννα όμως, αναγκάστηκε να πουλήσει το ένα της παιδί.

«Δεν είναι δυνατόν! Δε γίνονται αυτά τα πράγματα!» της φώναξα.

«Τη ζωή και τα τερτίπια της, καρδούλα μου, δεν μπορεί να τα συναγωνιστεί κανένας. Ούτε ο πιο ευφάνταστος συγγραφέας», μου απάντησε.

Κι εγώ δε βρήκα τίποτα άλλο να της πω. Μόνο ξεροκατάπια σαστισμένη, μόνο κρεμάστηκα για άλλη μια φορά από το στόμα της. Μέχρι που ένα χρόνο πριν κάθισα να γράψω στο κομπιούτερ μου και τότε η ιστορία της ζωής της εκείνης της γυναίκας, η ιστορία της φιλενάδας της γιαγιάς μου, ξετρύπωσε αναπάντεχα από τα συρτάρια του μυαλού μου.

Έτσι ακριβώς γεννήθηκαν τα «Δίδυμα Φεγγάρια» και είναι η πρώτη φορά που καταπιάνομαι με αληθινή ιστορία.

Ε.Φ.: Πείτε μας λίγα λόγια για τα «Δίδυμα Φεγγάρια».

Ρ.Ρ.Ζ.: Ένας πρίγκιπας. Ένα άσπρο άλογο. Μια νύχτα με δίδυμα φεγγάρια, που ανασαίνει την ομορφιά της Κερκίνης.

Κι η Αλίκη φέρνει στον κόσμο δύο δίδυμα κοριτσάκια.

Μόνο που αναγκάζεται να πουλήσει το ένα της παιδί…

Η Αγάπη και η Ελισάβετ μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό. Μεγαλώνουν χωρίς να ξέρουν την ύπαρξη η μια της άλλης. Μέχρι που οι ζωές τους μπλέκονται αδυσώπητα.

Κυριαρχεί η αγάπη στα «Δίδυμα Φεγγάρια», η αγάπη αλλά και η συμπεριφορά κάποιων ανθρώπων που αλλάζουν ρότα σε άλλες ζωές, χωρίς να υπολογίζουν το αποτέλεσμα των πράξεών τους. Κινούνται και δρουν με αποκλειστικό γνώμονα το δικό τους συμφέρον. Καταστρέφοντας τους συνανθρώπους τους.

Κυριαρχεί και ο έρωτας που ορμάει πάνω στους ανθρώπους όπως του αρέσει. Γιατί είναι η αναπνοή του Θεού πάνω στη γη, όπως ακριβώς λέει και ο αγαπημένος μου συγγραφέας, ο Νίκος Καζαντζάκης.

Ε.Φ.: Από που αντλείτε έμπνευση για τα βιβλία σας; Έχετε επηρεαστεί από την εποχή της πνευματικής και οικονομικής κρίσης;

Ρ.Ρ.Ζ.: Η γραφή  ήταν και είναι η ίδια η ανάσα μου. Είναι όμως ποτέ δυνατόν να μη με επηρεάζει η εποχή μας; Ό,τι κι αν γράφω, ό,τι κι αν σκεφτώ, αφετηρία έχει την εποχή που ζω και τις ανάγκες της…

Χρειάζομαι μια πρόταση, μια ιδέα, κάτι να με βοηθήσει να ξεκινήσω το ταξίδι. Παρέα με τους ήρωες βιώνω καταστάσεις, γίνομαι κομμάτι τους. Προσπαθώ να «μιλήσω» στις καρδιές των αναγνωστών, προσπαθώ να τους βοηθήσω, καταθέτω την ψυχή μου.Θέτω πάντοτε έναν στόχο. Που αποτελεί την πηγή της έμπνευσής μου. Το 2010 έγραψα για την αγάπη. Που είναι ο ένας και μοναδικός δρόμος της ζωής, που είναι ο λόγος για τον οποίο ήρθαμε σε αυτή τη γη. Κι έτσι γεννήθηκε το «Αγαπώ θα πει χάνομαι». Και μετά με στόχο την αλήθεια, δημιούργησα το «Κόκκινο Κοράλλι». Ήταν το 2011, μια χρονιά που είχαμε όλοι απογοητευτεί από τα ψέματα, ψέματα που χόρευαν ξέφρενα γύρω μας. Το 2012, οι «Μικροί Άγγελοι» ζωντάνεψαν την προσφορά και την αναζήτηση της ευτυχίας, όταν η οικονομική κρίση χτύπησε δυνατά την πόρτα μας. Κι ύστερα με στόχο την αυτογνωσία, το «Άρωμα Βανίλιας», ταξίδεψε στον ίδιο τον εαυτό κάθε γυναίκας, αναζήτησε το μοναδικό της άρωμα.

Ε.Φ.: Ποιο ήταν το πρώτο βιβλίο που γράψατε ;

Ρ.Ρ.Ζ.: Το 1997 κυκλοφόρησε το πρώτο μου παιδικό βιβλίο, με τίτλο «Δέκα μικρές θαλασσινές σταγόνες» και πήρε αμέσως έπαινο από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά. Πετούσα από τη χαρά μου! Είχα μόλις αρχίσει να εργάζομαι ως νηπιαγωγός.

Ε.Φ.: Ξεχωρίζετε κάποιο από τα βιβλία σας;

Ρ.Ρ.Ζ.: Ξεχωρίζω το «Αγαπώ θα πει χάνομαι», που εκδόθηκε το 2010, από τις εκδόσεις Ψυχογιός, γιατί ήταν η πρώτη φορά που άφησα ελεύθερη την Ρένα των ενηλίκων να γίνει ένα με τη Ρένα των παιδιών. Ως εκείνη τη στιγμή τα διαχώριζα. Ώσπου δεν άντεξα άλλο κι ελευθερώθηκα. Μίλησα για την αγάπη, την αγάπη που είναι ο μόνος δρόμος στη ζωή μας. Κι αυτή η αγάπη έγινε μπούμερανγκ και ξαναγύρισε σε μένα, μέσα από τον ενθουσιασμό των αναγνωστών.

Όμως στ’ αλήθεια πιστεύω πως ένα από τα δυσκολότερα μυθιστορήματα που έχω γράψει ως σήμερα είναι τα «Δίδυμα Φεγγάρια». Γιατί έπρεπε να «μιλήσω» για την αληθινή ιστορία μιας γυναίκας. Μιας γυναίκας που έκανε το μοιραίο λάθος να πουλήσει το ένα της παιδί. Είναι τόσες οι ίντριγκες, τόσες πολλές οι ανατροπές μέσα σε αυτό το μυθιστόρημα. Ήταν βαρύ φορτίο στους ώμους  μου. Κι ένιωθα να κρατώ στα χέρια μου τον μίτο της Αριάδνης, να προσπαθώ να ξεφύγω από έναν λαβύρινθο με βάσανα, χαρές, λάθη, λάθη πολλά…

Όσο και να τρέχουν για να ξεφύγουν όμως οι ήρωες μέσα στα «Δίδυμα Φεγγάρια» κάποτε ανταμώνουν. Όσα ψέματα κι αν ειπωθούν, όσα λάθη κι αν γίνουν στην πορεία της ζωής, κάποτε η αλήθεια λάμπει. Κι εδώ η αλήθεια είναι αδυσώπητη. Είναι τρομαχτική.

Ενώνει τα δύο κορίτσια. Ενώνει τις ζωές τους. Με έναν τρόπο ανατριχιαστικό. Με ένα τρόπο αντάξιο της ίδιας της, της φαντασίας.

Γιατί τη ζωή και τα τερτίπια της, δεν μπορεί να τα συναγωνιστεί κανένας. Ούτε ο πιο ευφάνταστος συγγραφέας, όπως ακριβώς μου έλεγε πάντα η γιαγιά μου η Άρτεμη.

Ε.Φ.: Έχετε συγγράψει 160 παιδικά βιβλία, ποιος ήρωας είναι ο αγαπημένος σας;

Ρ.Ρ.Ζ.: Όταν ασχολούμαι με την παιδική λογοτεχνία, ακούω τα παιδιά, μιλάω τη γλώσσα τους, απευθύνομαι στις ανάγκες τους. Κάθε μου βιβλίο γεννιέται μέσα από τις επιθυμίες και τα θέλω τους. Ποτέ δε γράφω ό,τι θέλω εγώ, αλλά ό,τι έχουν ανάγκη εκείνα. Αγαπώ όλους μου του ήρωες, αλλά ξεχωρίζω σίγουρα την Ντανιέλα, τη μικρή σκανδαλιάρα ηρωίδα μου. Μαζί της έγραψα βιβλία που έχουν ανάγκη τα παιδιά, που θέλω να πιστεύω πως γίνονται ένα μαζί τους:

«Εγώ είμαι η αρχηγός»,εκδόσεις Ψυχογιός 2008, μια αστεία ιστορία με την Ντανιέλα, την κουνελίτσα που περνάει το μήνυμα πως φιλία σημαίνει μοιράζομαι.

«Η Ντανιέλα λέει ΟΧΙ!»,εκδόσεις Ψυχογιός, 2010, ένα βιβλίο που διαχειρίζεται ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του παιδιού. Μια διασκεδαστική ιστορία που το βοηθάει να μάθει πως το σώμα του είναι δικό του και κανένας δεν έχει δικαίωμα να το αγγίζει, αν δε θέλει το ίδιο.

«Είμαι θυμωμένη!»εκδόσεις Ψυχογιός, 2013, ένα βιβλίο που λατρεύω, μια ιστορία που βοηθάει το παιδί να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του, να συνειδητοποιήσει πως ακόμα και ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα.

Κάθε βιβλίο μου περιέχει στο τέλος και μερικές σελίδες που αφορούν τους γονείς, που τους βοηθούν να καταλαβαίνουν και να επεξεργάζονται σωστά τη συμπεριφορά των παιδιών τους.

Δύο ακόμα βιβλία μου με την λατρεμένη μου Ντανιέλα θα κυκλοφορήσουν μέσα στο 2015 από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Κι εύχομαι να ξετρελαθούν τα παιδιά γιατί αυτή τη φορά η κουνελίτσα προσπαθεί να καταπολεμήσει αρνητικά στερεότυπα, στο «Η Ντανιέλα και τα Επτά Λυκάκια» ή να αναπτύξει τη δημιουργική σκέψη των παιδιών, στο «Η Ντανιέλα και οι Επτά Χιονάτες».

Ε.Φ.: Έχουν μεταφερθεί βιβλία σας σε σκηνές παιδικών παραστάσεων;

Ρ.Ρ.Ζ.: Έχουν γίνει άπειρες παιδικές θεατρικές παραστάσεις, πολλά, πάρα πολλά από τα παιδικά μου βιβλία. Όχι επαγγελματικά, όμως. Σε σχολεία. Κι όταν με καλούν κοντά τους να παρακολουθήσω αυτές τις πολύτιμες για μένα παραστάσεις, δακρύζω από χαρά. Είναι απίστευτη η συγκίνηση να βλέπω τους μικρούς μου αναγνώστες να ζωντανεύουν με τόσο ενθουσιασμό τους ήρωες των βιβλίων μου.

Ε.Φ.: Όταν ήσασταν παιδί ποιο βιβλίο είχατε αγαπήσει πιο πολύ και πιο συγγραφέα;

Ρ.Ρ.Ζ.: Πηνελόπη Δέλτα και «Παραμύθι χωρίς όνομα». Το λάτρεψα αυτό το βιβλίο!

Ε.Φ.: Υπάρχουν κάποια μυστικά που θα θέλατε να πείτε σε ένα γονιό ο οποίος θέλει να κάνει το παιδί του να αγαπήσει τα βιβλία ως συγγραφέας και νηπιαγωγός;

Ρ.Ρ.Ζ.: Ο δεκάλογος αγάπης του βιβλίου:

1.    Το παιδί μιμείται. Πρέπει να σας δει να διαβάζετε, πρέπει να καταλάβει πως θεωρείται το βιβλίο ένα παράθυρο στον κόσμο.

2.    Τα δέκα πολυτιμότερα λεπτά της ημέρας σας, είναι εκείνα που διαθέτετε για να διαβάσετε στο παιδί σας ένα βιβλίο. Για χίλιους μύριους λόγους. Πρώτα απ’ όλα γιατί θα χτίσει γερά θεμέλια στη σχέση σας, θα σας φέρει σε ουσιαστική επαφή μαζί του.

3.    Ως γονείς ανταποκρινόμαστε σε ένα παραμύθι. Το έχουμε διαβάσει πρώτα εμείς, έχουμε νιώσει να μας πλημμυρίζει η μαγεία του.

4.    Ξέρουμε πως ο κόσμος των παιδιών κινείται ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, όπως ο κόσμος των παραμυθιών.

5.    Είμαστε ο αφηγητής. Ο σωστός αφηγητής. Χρειάζεται σωστή άρθρωση, προφορά, τονισμός φωνής, δραματικότητα, ενθουσιασμός.

6.    Η δημιουργία μιας μαγευτικής ατμόσφαιρας την ώρα που διαβάζουμε στο παιδί μας, έχει πρωταρχική σημασία. Το παιδί αγαπά να υποδέχεται τα παραμύθια με λαϊκά στιχάκια: «Κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη…» ή με ένα μαγικό ραβδί που θα το ακουμπήσει, μια παραμυθόσκονη που θα το αγγίξει. Η ατμόσφαιρα γίνεται ξαφνικά και τόσο εύκολα μαγική…

7.    Ανταλλάσσουμε απόψεις πάνω στο παραμύθι με το παιδί μας, ζωγραφίζουμε την ιστορία, την παίζουμε.

8.    Ξεκινάμε ένα παραμύθι και ζητάμε από το παιδί να φανταστεί το τέλος του.

9.    Το παιδί μας χρειάζεται μια ζεστή αγκαλιά για να χαλαρώσει, να ταυτιστεί με τους ήρωες του παραμυθιού, να διασκεδάσει, να ονειρευτεί.

10.Διαλέγουμε το κατάλληλο βιβλίο για την κατάλληλη ηλικία.

Ε.Φ.: Σε ποια από τα πρόσωπα των βιβλίων σας βλέπουμε στοιχεία του εαυτού και της προσωπικότητας σας;

Ρ.Ρ.Ζ.: Ξεχειλίζουν τα μυθιστορήματά μου από κομμάτια του εαυτού μου, αναμνήσεις χαρούμενες και πονεμένες, στοιχεία της προσωπικότητάς μου, της ίδιας της ζωή μου ακόμα.

Πίστευα πάντα πως η αγάπη είναι ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει σε αυτόν τον κόσμο. Μέχρι που μια αναγνώστριά, με ρώτησε αν η αλήθεια είναι πιο σημαντική. Γιατί αν δεν υπάρχει αλήθεια, πώς είναι δυνατόν να υπάρχει αγάπη; Και με προβλημάτισε.

Υπάρχει άραγε αγάπη χωρίς αλήθεια; σκέφτηκα. Κι αν υπάρχει μπορεί να επιβιώσει; Όταν ξεφουσκώσουν τα μπαλόνια των ψευδαισθήσεων, στεριώνει η αγάπη;

Ξεκίνησα το ταξίδι της ανακάλυψης πιάνοντας σφιχτά από το χέρι τον Δημήτρη, έναν από τους ήρωες του βιβλίου, «Αγαπώ θα πει χάνομαι», για να με βοηθήσει να προχωρήσουμε σε μονοπάτια αγάπης, για να χειριστούμε μαζί την αλήθεια και το ψέμα. Έτσι γεννήθηκε το «Κόκκινο Κοράλλι», εκδόσεις Ψυχογιός, 2011. Η μια από τις ηρωίδες του, η Μελίνα, ζει τη δική μου τη ζωή, ως τα πέντε της χρόνια. Γιατί και μένα με πόνεσαν τα ψέματα, ψέματα που ειπώθηκαν για χάρη μου.

Για να φτάσω τους στόχους μου όπως προανέφερα και στους «Μικρούς Αγγέλους» και στο «Άρωμα Βανίλιας», χώθηκα στις προσωπικές αναμνήσεις της γιαγιάς μου της Άρτεμης. Γρατσούνισα την ψυχή μου, όπως κάνω πάντα όταν γράφω, γιατί στο «Άρωμα Βανίλιας», η ηρωίδα μου διαβάζει ένα γράμμα που της άφησε η πεθαμένη της μητέρα. Το γράμμα που ήθελα τόσο πολύ να μου αφήσει και μένα η μητέρα μου. Την έχασα όταν ήμουν δύο χρονών…

Ε.Φ.: Πως είναι η καθημερινότητα ενός συγγραφέα; Ποιες  άλλες είναι οι δραστηριότητές σας;

Ρ.Ρ.Ζ.: Γράφω, γράφω συνέχεια. Έρχομαι σε επαφή με τις αναγνώστριές μου, μέσα από τα προφίλ μου στο facebookκαι το προσωπικό μου email, απαντάω σε όλα τα μηνύματά τους, τις βοηθάω, με βοηθάνε αφάνταστα. Η υπόλοιπη καθημερινότητά μου, εκτός από τις εκδηλώσεις σε σχολεία και βιβλιοπωλεία για παιδικά βιβλία ή βιβλία ενηλίκων, είναι ολόιδια με την καθημερινότητα κάθε γυναίκας.

Ε.Φ.: Ποια η σχέση σας με το διαδίκτυο και τα μέσα της τεχνολογίας;

Ρ.Ρ.Ζ. Χώνομαι στο διαδίκτυο μήνες ολόκληρους ψάχνοντας στοιχεία για τα βιβλία μου. «Μιλάω» με τις φιλενάδες της καρδιάς μου, τις αναγνώστριές μου, ώρες ολόκληρες κάθε μέρα.

Ε.Φ.: Θα μας μιλήσετε για τον εκδότη σας κο Θάνο Ψυχογιό και τη συνεργασία σας;

Ρ.Ρ.Ζ.: Μετά από τόσα χρόνια στη συγγραφή, έχω συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους Έλληνες εκδότες. Θεωρώ όμως τον εαυτό μου τυχερό, γιατί το 2010, τα συγγραφικά βήματά μου με οδήγησαν στις εκδόσεις Ψυχογιός Στ’ αλήθεια είναι ένας απίστευτος άνθρωπος ο κύριος Θάνος Ψυχογιός. Άνθρωπος με Α κεφαλαίο. Είναι δοτικός, συνεργάσιμος, τρυφερός, λατρεύει τη δουλειά του. Οι εκδόσεις Ψυχογιόςείναι από τους λίγους εκδοτικούς οίκους στην Ελλάδα που σέβονται πραγματικά τους αναγνώστες τους, όσο και τους συγγραφείς τους. Μέσα σε αυτήν την εκδοτική οικογένεια ένιωσα ασφάλεια, θαλπωρή, ενθάρρυνση. Συναισθήματα πολύτιμα για κάθε άνθρωπο, για κάθε συγγραφέα. Κάθε φορά που γράφω, κάθε φορά που καταθέτω την ψυχή μου μέσα στα μυθιστορήματά μου, ξέρω πως οι εκδόσεις Ψυχογιός θα αγκαλιάσουν το βιβλίο μου, λες κι είναι μωρό. Θα μεγαλώσουν καιθατο θεριεύσουν στον κόρφο τους.

Ε.Φ.: Θα θέλατε να στείλετε ένα μήνυμα στους επισκέπτες του Corfuland που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;

Ρ.Ρ.Ζ.: Να μάθουν να χαμογελούν πιο συχνά, να μη σκοτώσουν ποτέ το παιδί που κρύβουν μέσα τους, γιατί μόνο η ματιά του θα τους κάνει να συνειδητοποιήσουν πόσο όμορφη είναι η ζωή που ζούμε, πόσο πιο εύκολα μπορούν να παλέψουν για το κάθε τι. Αρκεί να το θέλουν πραγματικά.

Επιμέλεια: Ελίνα Φαϊτά