Μαρία Μάνδυλα-Κουσουνή: η πρώτη Γυναίκα πρόεδρος της ΙΧΕΚ και η προσφορά της

Εμφανίσεις:

Ημ / νία: 07.03.20

Η Δρ Μαρίας Μάνδυλα-Κουσουνή, Παιδίατρος-Ιστορικός και Πρόεδρος της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας (ΙΧΕΚ) μιλάει σήμερα στο Corfuland και στην Ελίνα Φαϊτά με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Η Δρ Μαρία Μάνδυλα Κουσουνή είναι  Πρόεδρος της ΙΧΕΚ, στην οποία ανήκει το ‘Ιατρείο’ Κέρκυρας και από το 2008 είναι η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της ΙΧΕΚ. Για 28 συνεχή χρόνια ήταν Γενική Γραμματέας και στη συνέχεια Αντιπρόεδρος.

Ε.Φ.: Για το κοινό που δε γνωρίζει, τι είναι η ΙΧΕΚ και το Ιατρείο Κέρκυρας, ποιες οι δράσεις και η προσφορά του στην Κέρκυρα και τον πολιτισμό;

Μ.Μ.Κ.: Η ΙΧΕΚ ιδρύθηκε το 1897 και είναι μία από τις αρχαιότερες επιστημονικές εταιρείες στον ελληνικό χώρο. Η ίδρυση της Eταιρείας αποτελεί υλοποίηση παλαιότερης προσπάθειας του Ιωάννη Καποδίστρια να ιδρύσει επιστημονική εταιρεία στα πλαίσια των δραστηριοτήτων της Σχολής Τενέδου.  Σκοπός της, σύμφωνα με το Καταστατικό της ήταν η προαγωγή της Ιατρικής επιστήμης στην Κέρκυρα, η μελέτη των διαφόρων νοσημάτων και των επιδημιών, η ανίχνευσή τους, η υπόδειξη μέσων για την πρόληψη αυτών, η αντιμετώπισή τους καθώς και η ίδρυση και η λειτουργία Ιατρείων και Σταθμών Πρώτων Βοηθειών για την παροχή περίθαλψης στους απόρους. Έτσι δύο χρόνια αργότερα από την ίδρυσή της, το 1899, ίδρυσε Σταθμό Πρώτων Βοηθειών με την επωνυμία ‘Ιατρείο’ Κέρκυρας. Είναι ο αρχαιότερος και ο πρώτος Σταθμός Πρώτων Βοηθειών στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού πολέμου, το 1897, ειδικά εκπαιδευμένα συνεργεία από γιατρούς, μέλη της Eταιρείας, ανέλαβαν με επιτυχία την περίθαλψη των τραυματιών του πολέμου. Σκοπός του ‘Ιατρείου’, σύμφωνα με το Καταστατικό του, ήταν η παροχή πρώτων βοηθειών «προς τους εκτός της κατοικίας αυτών προσβαλλομένους υπό αιφνιδίου ή τυχαίου συμβάντος και η εκτέλεση μικρών χειρουργικών θεραπειών εις τους απόρους». Λειτουργούσαν σ’ αυτό τέσσερα τμήματα: Παθολογικό, Χειρουργικό,  Αφροδισιολογικό και Οφθαλμιατρικό (Πολλοί άνθρωποι υπέφεραν την εποχή εκείνη από τράχωμα, μια πάθηση των ματιών που καταλήγει σε τύφλωση αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, και το ‘Ιατρείο’ έπαιξε ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπισή του).

Μεγάλη ήταν η συμβολή των εθελοντών γιατρών της εποχής, μέλη της ΙΧΕΚ, οι οποίοι προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στο ‘Ιατρείο’ δωρεάν στους πολίτες της Κέρκυρας. Επί  πλέον  οι γιατροί προσέφεραν και φάρμακα δωρεάν, τα οποία αγόραζαν οι ίδιοι, ενώ οι φαρμακοποιοί της εποχής  παρασκεύαζαν αλοιφές  τις οποίες  προσέφεραν στο ‘ Ιατρείο’.

Έτσι η κοινωνική προσφορά της ΙΧΕΚ ήταν μέσω του ‘Ιατρείου’ της. Λειτουργούσε επομένως από το 1899  το ‘Ιατρείο’ της Κέρκυρας ως  το πρώτο κοινωνικό  Ιατρείο και ως  το πρώτο κοινωνικό φαρμακείο. 

Για διευκόλυνση της λειτουργίας του ‘Ιατρείου’ η ΙΧΕΚ όριζε την ‘Επιτροπή Φιλανθρώπων Ιατρείου’, με πρώτη Πρόεδρο την Πολύμνια Σκαραμαγκά, η οποία δώρισε και το σπίτι της για ‘να παίρνουν οι φτωχοί την πίεση και να κάνουν ενέσεις’ , όπως έγραφε στη διαθήκη της (Σήμερα στεγάζονται εκεί πλην του ‘Ιατρείου’ και  όλοι οι υγειονομικοί φορείς του νησιού). Η Πολύμνια Σκαραμαγκά, επί σειρά ετών προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στο ‘Ιατρείο’ της Κέρκυρας, όχι μόνο με προσωπική προσφορά και οικονομική ενίσχυση, αλλά επιστράτευσε υπέρ του ‘Ιατρείου’ και τις διεθνείς γνωριμίες της.  Στη δημιουργική δραστηριότητά της οφείλεται η απρόσκοπτη λειτουργία του ‘Ιατρείου’ για πολλά χρόνια, αλλά  και η αγάπη των Κερκυραίων προς αυτό.

Η IXEK και το ‘Ιατρείο’ της Κέρκυρας αποτελούν σήμερα δύο υπεραιωνόβιους θεσμούς. Και οι δύο αυτοί θεσμοί με σχέση γονιού και παιδιού, έχουν μια πολύ μεγάλη ιστορία πίσω τους και μια πολύ μεγάλη προσφορά.

Το ‘Ιατρείο’ μαζί με την ΙΧΕΚ έπαιξαν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην Υγειονομική οργάνωση του τόπου. Η ΙΧΕΚ στελεχωμένη από επιστήμονες γιατρούς, που είχαν σπουδάσει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στα Πανεπιστήμια της Δύσης, για πολλά χρόνια έπαιζε το ρόλο του Υγειονομικού Κέντρου, αφού στην Κέρκυρα δεν υπήρχε. Έτσι η υγειονομική οργάνωση του τόπου απετέλεσε μία από τις επιδιώξεις της Εταιρείας στο παρελθόν. Γνωμοδοτούσε και έκανε παρεμβάσεις σε θέματα δημόσιας υγείας, σε θέματα πρόληψης. Στο ενεργητικό της Εταιρείας εγγράφεται η υπόδειξη στις αρμόδιες αρχές κατάλληλων υγειονομικών μέτρων για την πρόληψη επιδημιών. Προς το σκοπό αυτό μέσω του ‘Ιατρείου’ χορηγούσε δωρεάν ορούς και εμβόλια (όπως π.χ. τον αντιδιφθεριτικό ορό), ενώ πολύ συχνά γινόντουσαν επιστημονικές συναντήσεις και παρουσιάζονταν ενδιαφέροντα ιατρικά περιστατικά από τα μέλη της.  Η συνέχεια των επιστημονικών αυτών συναντήσεων είναι τα επιστημονικά συνέδρια της ΙΧΕΚ, τα οποία έχουν πανελλήνιο και διεθνή χαρακτήρα και τα οποία αποτελούν ένα σημαντικό γεγονός για τον τόπο μας και συμβάλλουν ιδιαίτερα στην προώθηση της ιατρικής επιστήμης και του πολιτισμού. Η ΙΧΕΚ πάντα είχε στόχο της να διατηρήσει στις επάλξεις τον καλά ενημερωμένο ανθρωπιστή γιατρό και το κατάφερε μέσω του ‘Ιατρείου’ της.

Η ΙΧΕΚ δημιούργησε την πρώτη Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων της Κέρκυρας, από την οποία αποφοίτησαν οι αδελφές που προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στο ‘Ιατρείο.’ 

 Ίδρυσε επίσης και λειτούργησε εντός του ‘Ιατρείου’ από τον Μάιο του 1992,   τον  πρώτο στην Κέρκυρα Συμβουλευτικό Σταθμό για τα Ναρκωτικά. 

Στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, βοήθησε  το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, με παραχώρηση δωρεάν στέγης και οικονομικής βοήθειας για την κάλυψη μέρους των εξόδων του ειδικού Σχολείου “Μέλισσα,”. Παρείχε δε  δωρεάν στέγη και στον ‘Ερυθρό Σταυρό.’ 

Ανάμεσα στις άλλες κοινωνικές δράσεις αναφέρονται ενδεικτικά οι εξής: 

• Απονομή χρηματικού επάθλου ύψους εκατό χιλιάδων (100.000) δραχμών εφ’ άπαξ για κάθε απόφοιτο ή απόφοιτη των Λυκείων της Κέρκυρας, που έμπαινε στις Ιατρικές Σχολές της Ελλάδας με το σύστημα των Πανελληνίων Εξετάσεων.
• Απονομή ετήσιας υποτροφίας ύψους ενός εκατομμυρίου δραχμών σε έναν φοιτητή της Ιατρικής, ο οποίος ήταν μέλος της οικογενείας αναξιοπαθούντος ιατρού, μέλους της Εταιρείας.
• Δημιούργησε ‘δίκτυο κατά του καρκίνου’
• Οργανώνει με το τμήμα Αιμοδοσίας του Γενικού Νοσοκομείου Κέρκυρας και με διάφορους φορείς αιμοληψία.
• Εντός του χώρου του ‘Ιατρείου’, πλην της καθιερωμένης αποστολής του (ενεσοθεραπεία, λήψη αρτηριακής πίεσης και έλεγχος σακχάρου αίματος, περιποίηση και αλλαγές τραυμάτων, κ.λ.π.) προγραμματίζονται και δράσεις πρόληψης σε συνεργασία με άλλους φορείς,  όπως προγράμματα για τον έλεγχο των καρδιαγγειακών νοσημάτων, της αναπνευστικής λειτουργίας και αξιολόγηση από πνευμονολόγο (σήμερα το ‘Ιατρείο’ διαθέτει δικό του σπιρόμετρο και κάνει σπιρομέτρηση καθημερινά σε όποιον συμπολίτη μας το έχει ανάγκη), λήψη δειγμάτων μυελού των οστών καθημερινά, πρόγραμμα για την ανίχνευση ατόμων με τη νόσο Alzheimer.
• Γίνονται διάφορες επιστημονικές ομιλίες και σεμινάρια 
• Στο χώρο του ‘Ιατρείου’ λειτούργησε το κοινωνικό ιατρείο και  κοινωνικό φαρμακείο.  
• Λειτουργεί Σχολή Γονέων σε συνεργασία με το παράρτημα της Κέρκυρας της Ελληνικής Εταιρείας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας 
• Δημιουργήθηκε  το ‘Κέντρο μητρικού θηλασμού και μητρότητας,’ στα πλαίσια του οποίου οργανώθηκε δύο φορές διαγωνισμός για τον μητρικό θηλασμό, με ζωγραφική, ποίηση, δοκίμιο, κ. ά. για όλες τις ηλικιακές ομάδες, με σκοπό την κατανόηση της αξίας του μητρικού θηλασμού και την προώθηση του. Έγινε βράβευση των καλύτερων έργων, ανά ηλικιακή ομάδα. 
• Παροχή βοήθειας προς τους εφήβους, δημιουργώντας  το βήμα διαλόγου με τον έφηβο
• Δημιουργία δράσης για την ανάπτυξη της επικοινωνιακής σχέσης γονέα παιδιού μέσω του προγράμματος μουσικοκινητικής αγωγής του τμήματος Μουσικών σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. 
• Λειτούργησε για δύο χρόνια πρόγραμμα δημιουργικής γραφής κοινωνικού περιεχομένου για παιδιά από 5η τάξη του δημοτικού μέχρι και όλες τις τάξεις του λυκείου με σκοπό  να κατανοήσουν καλύτερα τη γλώσσα μας και να μπορούν να εκφράζουν τη σκέψη τους και τα συναισθήματά τους μέσα από το λόγο.  
• Προσφέρει  ψυχολογική στήριξη δωρεάν σε άτομα που έχουν ανάγκη με την εθελοντική προσφορά ψυχολόγων. 
• Παρέχει συμβουλευτική για λογοθεραπεία δωρεάν.
• Στον κοινωνικό τομέα συνεργάζεται  με όλους τους φορείς που έχουν ως στόχο την κοινωνική προσφορά. Έτσι το ‘Ιατρείο’ στηρίζει επιστημονικές διαλέξεις, ημερίδες, εκδηλώσεις κοινωνικού περιεχομένου, θέματα ψυχικής υγείας, παρουσιάσεις βιβλίων, κ.λ.π., συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση όχι μόνο της σωματικής, αλλά και της ψυχικής υγείας και στον πολιτισμό. 
• Στηρίζει την όποια πρωτοβουλία που έχει μοναδικό κίνητρο την ανιδιοτελή προσφορά στην κοινωνία και συντελεί στην κοινωνική συνοχή.
• Οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων (συναυλίες, θεατρική παράσταση για τα 120 χρόνια της ΙΧΕΚ και του ‘Ιατρείου’, κ. ά), τα οποία συμβάλλουν όχι μόνο στην οικονομική ενίσχυση του ‘Ιατρείου’, αλλά και στον πολιτισμό του τόπου μας.    
• Ξεκινά την οργάνωση ομάδων αυτοβοήθειας ανθρώπων που πάσχουν από καρκίνο, σε συνεργασία με το παράρτημα της Κέρκυρας της Αντικαρκινικής Εταιρείας.
• Ξεκινά εντατικό πρόγραμμα διαχείρισης στρες για μαθητές Λυκείων, σε συνεργασία με το Ε.Λ.Ι.Α.Σ
• Ανταποκρινόμενη στο καθήκον της απέναντι στους ηλικιωμένους του νησιού, ξεκινά προγράμματα ομαδικής κινησιοθεραπείας  με στόχο τη βελτίωση της στατικής και δυναμικής ισορροπίας, καθώς και την πρόληψη των πτώσεων. 

Για την πολλαπλή τους δράση και τη μεγάλη τους συμβολή στην επιστήμη, στον πολιτισμό και στην κοινωνία η ΙΧΕΚ και το ‘Ιατρείο’ Κέρκυρας τιμήθηκαν από την Ακαδημία Αθηνών και από πολλές επιστημονικές Εταιρείες και φορείς.

Ε.Φ.: Ποιο το όραμά σας για την πορεία του Ιατρείου και της ΙΧΕΚ;

Μ.Μ.Κ.: Να συνεχίει να μένει ανοικτό στο μέλλον να βοηθάει τους συνανθρώπους μας, να συνεχίσει να καλλιεργεί το πνεύμα της προσφοράς, της αγάπης, του εθελοντισμού, της αλληλεγγύης, να προάγει την ιατρική επιστήμη, να μεριμνά για την πρόληψη, να φέρει το γιατρό σε επαφή με τους παλμούς και τις 

ανάγκες της κοινωνίας, να συνεχίζει να αγωνίζεται για ό, τι μπορεί να προσφέρει στη σωματική, ψυχική και κοινωνική υγεία του συνανθρώπου μας. Να συνεχίσει να προσφέρει στον πολιτισμό αυτού του τόπου.

Όραμά μου ακόμη να λειτουργεί και στο χώρο του το ‘Ιατρικό Μουσείο’, κάτι πολύ σημαντικό για την ιστορία της ιατρικής του τόπου και για τον πολιτισμό του. 

Ε.Φ.: Τι είναι για εσάς Η ΙΧΕΚ και το ‘Ιατρείο’ της Κέρκυρας;

Μ.Μ.Μ.Κ.: Είναι για μένα μια σημαντική ιστορία του τόπου μου, ένας ιερός θεσμός, ένας χώρος που είναι ναός και εστία αγάπης, ένας χώρος που υπηρετεί το συνάνθρωπό μας, που προάγει την ιατρική επιστήμη, με τεράστια συμβολή  στο χώρο της πρόληψης για τη διαφύλαξη της υγείας, ένας χώρος και μια ιδεολογία που συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή. Ένας χώρος που καλλιεργεί  το πνεύμα της αγάπης, της κοινωνικής προσφοράς, του εθελοντισμού. Αποτελεί ένα βασικό κομμάτι του πολιτισμού μας, της παράδοσής μας, που επιβάλλεται όλοι να γίνουμε θεματοφύλακές του!

Ε.Φ.: Θα θέλατε να στείλετε ένα μήνυμα στους επισκέπτες μας που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;

Μ.Μ.Κ.: Ό, τι γίνεται στο ‘Ιατρείο’, να ξέρετε ότι γίνεται με περίσσεια αγάπη, με μεγάλες θυσίες.  Ολόκληρες γενιές πέρασαν το κατώφλι του και συνεχίζουν να το περνούν. Το ‘Ιατρείο’ οφείλει τα πάντα, την ίδια του την ύπαρξη στην αγάπη των συμπολιτών μας που δίνουν από το υστέρημά τους για να του δώσουν πνοή και να μπορεί να συνεχίσει να ζει.  

Θέλω να εκφράσω δημόσια τη συγκίνησή μου και ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους συμπολίτες μας που έχετε με όλη σας την ψυχή αγκαλιάσει τούτο το ‘Ιατρείο', που έχετε κατανοήσει τις ανάγκες του, την ιερότητα θα έλεγα του χώρου του, τη μεγάλη του ιστορία και την τεράστια συμβολή του στο χώρο της ιατρικής επιστήμης, της πρόληψης για τη διαφύλαξη της υγείας, στον τομέα της προσφοράς, του εθελοντισμού, της αγάπης γενικά για τον άνθρωπο. Θέλω να στείλω ένα μήνυμα ελπίδας, ότι οι αξίες θα συνεχίσουν να ζουν μέσα στο χρόνο, ανεξάρτητα από αστροπελέκια και καταιγίδες. Το ‘Ιατρείο’ της Κέρκυρας αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι του πολιτισμού αυτού του τόπου που πρέπει να το προστατεύουμε ως κόρη οφθαλμού. Πρέπει να το ‘υιοθετήσουμε’ όλοι και να μην επιτρέψουμε ποτέ να κλείσει την πόρτα του! Πρέπει να συνεχίσει να είναι μια εστία αγάπης και προσφοράς, μια κυψέλη δημιουργίας.

Γίνετε όλοι φίλοι του και προστάτες του! Το απαιτούν οι δύσκολοι καιροί που περνάει η πατρίδα μας, το απαιτεί το πνεύμα των ιδρυτών του, το απαιτεί η ιστορία του!