«Από τον Ξύνδα στον Σαμάρα»: Η Παλαιά Φιλαρμονική κηρύσσει επισήμως τις επετείους 2017

Ημ / νία: 25.04.16

«Από τον Ξύνδα στον Σαμάρα»: Η «Παλαιά Φιλαρμονική» κηρύσσει επισήμως τις επετείους του 2017 και εκδίδει τον «Υποψήφιο Βουλευτή» του Ξύνδα.

To 2017 σηματοδοτεί για τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας, καθώς και γενικότερα για τη μουσική στην Ελλάδα, μια τετραπλή επέτειο: τη συμπλήρωση των 100 ετών από το θάνατο του Σπυρίδωνος-Φιλίσκου Σαμάρα (1861-1917) και των 200 ετών από τη γέννηση δύο σημαντικών Κερκυραίων συνθετών όπερας, του Σπυρίδωνος Ξύνδα (1817-1896) και του Δομένικου Παδοβά (1817-1892), καθώς και των 150 ετών από την πρεμιέρα της όπερας «Ο υποψήφιος βουλευτής» (Κέρκυρα, 1867), η οποία σε μουσική Ξύνδα και λιμπρέτο Ιωάννη Ρινόπουλου αποτέλεσε αφενός την πρώτη πλήρη όπερα σε ελληνική γλώσσα και αφετέρου το έναυσμα για την περαιτέρω δημιουργία ελληνόφωνου μελοδράματος.

Οι παραπάνω επέτειοι είναι απολύτως συνδεδεμένες με την Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας: Η όπερα «Ο υποψήφιος» ήταν ουσιαστικά παραγγελία της Φιλαρμονικής και αφιερώθηκε στον τότε πρόεδρό της, οι συμμετέχοντες στην πρεμιέρα μουσικοί, μονωδοί και χορωδοί ήταν μέλη της Φιλαρμονικής, και ο συνθέτης και ο λιμπρετίστας της ήταν προβεβλημένα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας. Ο Ξύνδας, μάλιστα, υπήρξε το 1840 εκ των αρχικών ιδρυτών και καθηγητών της Φιλαρμονικης Εταιρείας Κερκύρας και της αφιέρωσε οπερατικά έργα του. Ο Παδοβάς δίδαξε στη Φιλαρμονική ανώτερα θεωρητικά, το 1857 αφιέρωσε σε αυτήν την όπερα «Dirce» και από το 1884 υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής της. Ο Ξύνδας και ο Παδοβάς υπήρξαν, επίσης, μαθητές και στενοί συνεργάτες του Νικόλαου Μάντζαρου. Ο Σπύρος Σαμάρας, μαθητής του Ξύνδα στα πρώιμα μουσικά βήματά του, συνδέθηκε επίσης πολλαπλώς με τη Φιλαρμονική, της οποίας υπήρξε επίτιμος καλλιτεχνικός διευθυντής από το 1889.

Η μοναδική αυτή συγκυρία δημιουργεί στη Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας τη χαρά και την υποχρέωση να τιμήσει με τον πλέον κατάλληλο τρόπο αυτούς τους τόσο σημαντικούς σταθμούς στην ιστορία της και στη μουσική της νεώτερης Ελλάδας. Αυτονοήτως, λοιπόν, με ομόφωνη απόφαση της Διοικητικής Επιτροπής της Φιλαρμονικής το 2017 κηρύχθηκε πλέον και επισήμως έτος αφιερωμένο στις παραπάνω επετείους. Παραλλήλως, έχουν ήδη δρομολογηθεί και ξεκινήσει να υλοποιούνται σειρά δράσεων και εκδηλώσεων, οι οποίες φιλοδοξούν να υπογραμμίσουν τη σημασία των επετείων.

Ήδη έχει αναγγελθεί η συνδιοργάνωση με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο το 2017 του διεθνούς συνεδρίου «Όπερα και ελληνισμός κατά τον 19ο αιώνα» (17-19.11.2017). Επίσης, έχουν ήδη προγραμματιστεί σειρά επετειακών ομιλιών από εξειδικευμένους ερευνητές, έκθεση αρχειακού υλικού σχετικού με τους συνθέτες και το έργο τους, επετειακές εκδόσεις σημαντικών ερευνητικών κειμένων και, αυτονοήτως, σειρά επετειακών συναυλιών με έργα των τιμώμενων συνθετών από το αρχείο της Φιλαρμονικής.

Από εκδοτικής απόψεως, η Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας βρίσκεται στην ιδιαιτέρως ευχάριστη θέση να ανακοινώσει και την επετειακή έκδοση της, έως πρόσφατα θεωρούμενης ως χαμένης, πρωτότυπης παρτιτούρας της όπερας «Ο υποψήφιος». Το τεκμήριο περιήλθε προ δύο ετών στην κυριότητα της Φιλαρμονικής μετά από σχετική δωρεά Κερκυραίου συμπολίτη μας, περιέχει σε πιανιστική εκδοχή (φωνές και πιανιστική συνοδεία) το σύνολο του έργου στη μορφή που παρουσιάστηκε το 1867 και αποτελεί τη μοναδική ολοκληρωμένη πηγή της όπερας γραμμένη από τον ίδιο τον Ξύνδα. Το τεκμήριο αποκτά ακόμη περισσότερη σημασία από τη στιγμή που φέρει την υπογραφή του λιμπρετίστα του έργου, Ιωάννη Ρινόπουλου, από τη βιβλιοθήκη του οποίου προέρχεται, και δεν περιέχει καμία από τις σε μεταγενέστερα χειρόγραφα εμφανείς παρεμβάσεις.

Η επετειακή έκδοση του «Υποψήφιου» θα διατεθεί σε αριθμημένα συλλεκτικά αντίτυπα. Εντός των επομένων ημερών θα ανακοινωθεί και η διαδικασία της προεγγραφής των ενδιαφερόμενων για αυτή την ιδιαίτερης ιστορικής, συλλεκτικής και καλλιτεχνικής σημασίας έκδοση, δυνατότητα που δίνει την ευκαιρία απόκτησης του τόσο σημαντικού τεκμηρίου σε ιδιαιτέρως προνομιακή τιμή. Την επιμέλεια της έκδοσης έχει ήδη ολοκληρώσει μικτή επιστημονική ομάδα της Φιλαρμονικής και του Ιονίου Πανεπιστημίου, και έχει σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να αποτελεί σημαντικό απόκτημα για τον μουσικό, για τον ερευνητή, για τον συλλέκτη, καθώς και για τον οποιονδήποτε φιλόμουσο.
Τέλος, με την ευκαιρία της επίσημης ανακοίνωσης του επετειακού έτους 2017, η Φιλαρμονική βρίσκεται στην επίσης ευχάριστη θέση να ανακοινώσει, ότι οι ενορχηστρωτικές ενδείξεις που περιέχονται στην προαναφερθείσα παρτιτούρα της όπερας «Ο υποψήφιος», καθώς και αντίστοιχα στοιχεία που εντοπίστηκαν το 1999 στη Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος» και προσφάτως σε ιδιωτικά αρχεία, επιτρέπουν την πλήρη αποκατάσταση της αρχικής, και χαμένης, ενορχήστρωσης του έργου. Η διαδικασία αποκατάστασης βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο, ενορχηστρωμένα αποσπάσματα του έργου έχουν ήδη προγραμματιστεί να παρουσιαστούν συναυλιακά και μέσα στο 2016 θα υπάρχει ήδη η δυνατότητα παρουσίασης της όπερας στην αρχική μορφή της.
Για τις δραστηριότητες, τις εξελίξεις και τις εκδηλώσεις σχετικά με το επετειακό έτος 2017 η Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας θα παρέχει τακτική ενημέρωση.