Δεκαπενταύγουστος: Το «μικρό Πάσχα» του καλοκαιριού στην Κέρκυρα και τα Διαπόντια νησιά

Ημ / νία: 14.08.17

Το «μικρό Πάσχα» του Καλοκαιριού.

Στην Κέρκυρα γιόρταζαν πάντα πολύ περισσότερο την Κοίμησή της Παναγίας και λιγότερο όλες τις άλλες γιορτές της, γιατί το καλοκαίρι όλοι οι ξενιτεμένοι επιστρέφουν στο νησί και στα πατρογονικά τους. Στους Οθωνούς η γιορτή διαρκεί περισσότερες ημέρες ενώ το γλέντι γίνεται στις 16 Αυγούστου.

Την Παναγία την τιμούν στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδας που βρίσκεται στον Άμμο, καθώς όλες οι λοιπές εκκλησίες δε λειτουργούν.

«Μαζευόμαστε όλοι στην Αγία Τριάδα στο Άμμο, και κάνουμε τρικούβερτο γλέντι…» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σπύρος Κ. που περιμένει να έρθει γρήγορα ο Δεκαπενταύγουστος για να γιορτάσει το νησί την Παναγιά, «…το γλέντι το κάνουμε δύο μέρες μετά τον Δεκαπενταύγουστο, γιατί ανήμερα δεν μπορούμε να έχουμε την ορχήστρα που έρχεται από την Κέρκυρα. Δεν πειράζει όμως, γιατί όλο το νησί είναι εδώ, έρχονται και οι “Αμερικάνοι” είναι η μεγαλύτερη μας γιορτή…» , λέει όλο συγκίνηση ο κ. Σπύρος.

Οι εκδηλώσεις θα ολοκληρωθούν στην Κέρκυρα, στα Εννιάμερα της Παναγίας, στις 23 Αυγούστου, με τις γραφικές κωμοπόλεις και χωριά, να παίρνουν τη σκυτάλη. Παραδοσιακά πανηγύρια κάνουν ο Πέλεκας, το Γαστούρι, οι Άγιοι Δέκα, το Τεμπλόνι, οι Αγραφοί, οι Αυλιώτες, η Λευκίμμη.

Η Παναγιά της Κέρκυρας, τιμάται σε δεκάδες εκκλησίες και μοναστήρια του νησιού, που φέρουν το όνομα της και την θέλουν «Ελεούσα» και «Οδηγήτρια».

Οι εκδηλώσεις ξεκινούν την παραμονή της εορτής του Δεκαπενταύγουστου με τη λιτανεία των επιταφίων και διαρκούν περίπου ένα δεκαήμερο ως τα Εννιάμερα της Παναγίας.

Οι επιτάφιοι είναι στολισμένοι με εκατοντάδες πολύχρωμες κορδέλες που συμβολίζουν την Τίμια Ζώνη που έδωσε η Παναγία στους Αποστόλους.

Πρόκειται για ένα μοναδικό έθιμο που αναβιώνει στην Κέρκυρα κάθε χρόνο, με τις γυναίκες των πολιτιστικών συλλόγων να δένουν, μέρες, τις κορδέλες στους επιταφίους της Παναγίας ώστε να είναι έτοιμοι για την παραμονή της γιορτής, που θα «βγουν» στα καντούνια και στις εκάστοτε γειτονιές του νησιού.

Τους επιταφίους συνοδεύουν φιλαρμονικές, ενώ ακολουθεί μεγάλη πομπή από κληρικούς και λαϊκούς. Πολλοί πιστοί θα σηκώσουν τα πανύψηλα και βαριά λάβαρα των Αγίων της εκκλησίας, για να τιμήσουν την Παναγία αλλά και να εκπληρώσουν το «τάμα» που έκαναν.

Οι κορδέλες θα μοιραστούν στους πιστούς ανήμερα της γιορτής της Παναγιάς μετά τη Θεία Λειτουργία. Σύμφωνα με τους Κερκυραίους «οι ευλογημένες κορδέλες» που φυλάσσονται στο εικονοστάσι, φέρνουν υγεία και καλοτυχία σε κάθε σπιτικό.

Στην Κέρκυρα η μεγαλύτερη λιτανεία του επιταφίου είναι αυτή που τελείται από τον ιερό ναό της Παναγίας της Ελεούσης , στο Μαντούκι. Η λιτανεία διαρκεί περισσότερο από τρεις ώρες.

Ακολουθούν οι λιτανείες των Μαμάλων, του Ποταμού, των Κοινοπιαστών, στο κέντρο της πόλης, της Παναγίας της Μανδρακίνας, στο ιστορικό μοναστήρι της Ιεράς Μονής της Παναγίας της Πλατυτέρας που βρίσκεται μεταξύ των προαστίων Αγίου Ρόκκου και Μανδουκίου όπου μέχρι και σήμερα σώζονται οι τάφοι του Αντωνίου-Μαρία Καποδίστρια, πατέρα του Ιωάννη Καποδίστρια, του Αυγουστίνου Καποδίστρια, αδελφού του Ιωάννη και του ιδίου του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.

Την τιμητική της έχει και η Παναγία των Βλαχερνών. Το μοναστήρι που δεσπόζει πάνω σε μία λωρίδα γης μέσα στη θάλασσα, χρονολογείται από τον 17ο αιώνα και έχει γνωρίσει πολλές δόξες, ενώ η γεωγραφική του θέση απέναντι από το Ποντικονήσι, είναι το σήμα κατατεθέν της Κέρκυρας.

Από το 1747 γιορτάζει και η Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου Ευαγγελίστριας, στο χωριό Ευρωπούλοι της Κέρκυρας, ενώ με λαμπρότητα τιμούνται όλα τα μοναστήρια, όπως η Υψηλή και η Μυρτιώτισσα.

Τη γιορτή του Δεκαπενταύγουστου στην Κέρκυρα την υποδέχονται οι πιστοί με δεκαπενθήμερη νηστεία.

Στο ορεινό χωριό του Σταυρού, 13 χλμ μακριά από την Κέρκυρα, στον Ιερό Ναό της Kοιμήσεως της Θεοτόκου Παναγιάς Μαρίας, οι προετοιμασίες του τοπικού συλλόγου ξεκινούν από νωρίς το πρωί της παραμονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Τα μέλη του συλλόγου θα μαγειρέψουν υπαίθρια την «ορφανή» μακαρονάδα, αυτή δηλαδή που είναι χωρίς κρέας, που θα προσφερθεί δωρεάν στους προσκυνητές το βράδυ μετά την περιφορά του Επιταφίου της Παναγίας.

Στη δυτική Κέρκυρα γιορτάζει η Ιερά Μονή της Παναγίας της Παλαιοκαστρίτισσας. Το μοναστήρι κτίστηκε, όπως αναφέρει η θρησκευτική παράδοση, μετά την εύρεση της εικόνας με τη μορφή της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Στην είσοδο του μία παλαιά επιγραφή γράφει πως αναστηλώθηκε το 1228, όμως η ιστορική έρευνα εντοπίζει την αρχή της ύπαρξής του στα μέσα του 15ου αιώνα. Το όνομα «Παλαιοκαστρίτισσα» η Ιερά Μονή το πήρε από ένα φυσικό κάστρο το οποίο χρησίμευε ως προμαχώνας της τότε κατοικημένης περιοχής.

Στη Νότια Κέρκυρα στη Λευκίμμη γιορτάζει η Παναγία της Κυράς των Αγγέλων. Σύμφωνα με την εκκλησιαστική βιογραφία ο Ιερός Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου «Κυράς των Αγγέλων» κτίστηκε το 1696 μ.Χ. από την οικογένεια του Βαρλαάμ Καποδίστρια, ενώ στη βόρεια Κέρκυρα στους Μαγουλάδες γιορτάζει η Ιερά Μονή Υπεραγίας Θεοτόκου Υψηλής Μαγουλάδων. Η αρχή της ανάγεται στο πρώτο τέταρτο του 10ου αι.

Στους Παξούς, ανήμερα της εορτής του Δεκαπενταύγουστου, μέσα στο λιμάνι του Γάιου που είναι και η πρωτεύουσα των Παξών, βρίσκονται δύο νησάκια, ο Άγιος Νικόλαος και η Παναγιά. Στο νησάκι της Παναγιάς, το οποίο οι ντόπιοι αποκαλούν και νησάκι της Μαντόνα, δεσπόζει το Μοναστήρι της Παναγιάς των Βελλιανιτών.

Εκεί ανήμερα της μεγάλης εκκλησιαστικής εορτής, οι Παξινοί βράζουν το λεγόμενο «ζωμό», από ένα μοσχάρι, ο οποίος μοιράζεται σε όλους τους προσκυνητές, ντόπιους και επισκέπτες, για να τιμηθεί η Παναγία.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Α. Ταπάσκου.