Τιμώντας τον Νικόλαο Χαλικιόπουλο Μάντζαρο (1872-2022)
«Μουσική Δημιουργία και Πράξη στη Νεώτερη Ελλάδα»
Επιστημονικό Συνέδριο
Κέρκυρα, 8-10 Απριλίου 2022. Αιθουσα Εκδηλώσεων Παλαιάς Φιλαρμονικής
Συνδιοργάνωση: Εργαστήριο Ελληνικής Μουσικής ΤΜΣ Ιονίου Πανεπιστημίου
και Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας

Το 2022 συμπληρώνονται 150 έτη από το θάνατο του συνθέτη και παιδαγωγού
Νικόλαου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου (1795-1872), ενός προσώπου που μέσω των
δραστηριοτήτων του επηρέασε τη μουσική δημιουργία και κατάρτιση του
Νεώτερου Ελληνισμού. Πράγματι, στον Μάντζαρο οφείλεται αφενός η
δημιουργία του πλέον συγκροτημένου έως τότε σώματος μουσικών συνθέσεων
από νεοέλληνα μουσουργό, και αφετέρου η συστηματική κατάρτιση
μουσικοδιδασκάλων και συνθετών, πολλοί από τους οποίους όρισαν τη
μουσική της Ελλάδας κατά τον 19ο αιώνα. Προνομιακός χώρος διεύρυνσης της
διαταξικής εκπαιδευτικής δράσης του Μάντζαρου υπήρξε η Φιλαρμονική
Εταιρεία Κερκύρας, της οποίας ο συνθέτης χρημάτισε Καλλιτεχνικός
Διευθυντής από το 1841 έως τον θάνατό του το 1872.
Το 2022, όμως, συμπίπτει και με τις ανατροπές που έφερε στη μουσική
δημιουργία και πράξη η πανδημία COVID-19, καθώς και με τους
προβληματισμούς που ολοένα τίθενται σε σχέση με τη μουσική στη χώρα μας
κατά τη μετά-COVID περίοδο. Αν μη τι άλλο, οι συμβατικοί τρόποι μουσικής
επιτέλεσης δοκιμάζονται, ο επαναπροσδιορισμός του πλαισίου της μουσικής
κατάρτισης φαίνεται όσο ποτέ επιβεβλημένος, ενώ νέοι τρόποι ενασχόλησης
με τη μουσική δημιουργία και πράξη δημιουργήθηκαν.
Με δεδομένα τα παραπάνω το Εργαστήριο Ελληνικής Μουσικής του Τμήματος
Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και η Φιλαρμονική Εταιρεία
Κερκύρας συνδιοργανώνουν στην Κέρκυρα συνέδριο με τίτλο «Μουσική
Δημιουργία και Πράξη στη Νεώτερη Ελλάδα. Τιμώντας τον Νικόλαο
Χαλικιόπουλο Μάντζαρο.» από 8 έως και 10 Απριλίου 2022 στην Αίθουσα
Εκδηλώσεων της Παλαιάς Φιλαρμονικής. Οι παρουσιάσεις των 30 και πλέον
ομιλητών του συνεδρίου φιλοδοξούν να συμβάλλουν στην ιχνηλάτηση άγνωστων
πτυχών της έντεχνης μουσικής δραστηριότητας του Ελληνισμού στο πέρασμα
των παραπάνω 150 ετών. Παραλλήλως στα συνέδριο θα παρουσιαστούν και
εργασίες που αφορούν την εξέταση της μουσικής επιτέλεσης στην Ελλάδα της
COVID και μετά-COVID εποχής και στις προοπτικές της εντός ενός
παγκοσμίως αναδιαμορφούμενου μουσικού τοπίου.
Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί δια ζωσης στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της
Παλαιάς Φιλαρμονικής με την απαρέγκλιτη τήρηση όλων των μέτρων για την
αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης πανδημίας (είσοδος σε εμβολιάσμένους και
νοσήσαντες, χρήση μασκών, αντισηψία κλπ). Αυτονοήτως, υπάρχει και η
δυνατότητα της απευθείας παρακολούθησης του συνεδρίου εξ αποστάσεως μέσω
Live Streaming.
Επίσημος Ιστότοπος: https://music.ionio.gr/gr/news/20183/
Σύνδεση σε live streaming:
https://ionio-gr.zoom.us/j/97673645489?pwd=OU1HN1BzQmJ6NGVEb0xIRUlqWUNMQT09
Meeting ID: 976 7364 5489
Passcode: 032892

Το Πρόγραμμα του Συνεδρίου

Παρασκευή, 8 Απριλίου 2022
17:00-17:30 Χαιρετισμοί

17:30-19:00 Συνεδρία 1
Προέδρος: Αναστασία Σιώψη
Κώστας Ζερβόπουλος, Η χρήση πολυφωνικών μορφών στις διάφορες
μελοποιήσεις του Ύμνου εις την Ελευθερίαν
Δημήτρης Μπρόβας, Νεότερες ενδείξεις για τις πιθανές πηγές της αρμονικής
θεωρίας του Νικόλαου Χαλικιόπουλου Μαντζαρού
Κώστας Καρδάμης, «Σχέδιασέ το όπως θες» ή Απεικονίζοντας τον Νικόλαο
Χαλικιόπουλο Μάντζαρο μέσα από τα παραμορφωτικά κάτοπτρα του 19ου αιώνα
Λητώ Αλεξάκη, Οι σχέσεις Διονυσίου Σολωμού και Νικόλαου Μάντζαρου όπως
διαφαίνονται από την προσωπική τους αλληλογραφία και η ανάδειξη του
δημοτικού τραγουδιού ως πηγή δημιουργίας και των δύο ανδρών

19:10-20:00 Συνεδρία 2
Προέδρος: Δημήτρης Μπρόβας
Μαγδαληνή Καλοπανά, Η Κασσιανή του Νικόλαου Χαλικιόπουλου-Μάντζαρου.
Εκλεκτικές συγγένειες με έργα της έντεχνης ελληνικής μουσικής.
Καμπάνης Σαμαράς, Ύμνος εις την Ελευθερίαν. Η μουσική και ποιητική αξία
σχετικά με την εμβληματικότητα του έργου μέσα από την τέχνη της
ενορχήστρωσης του Άλκη Μπαλτά


Σάββατο, 9 Απριλίου 2022
9:30-10:40 Συνεδρία 3
Προέδρος: Πάνος Βλαγκόπουλος
Πηνελόπη Αβούρη, «Νέος» Φιλαρμονικός Σύλλογος Ζακύνθου: Ο διευθυντής της
ορχήστρας Γεώργιος Δομενεγίνης
Διονύσης Φλεμοτόμος, «Η Φιλαρμονική μας είναι και απέμεινεν η μόνη
διασκέδασις εις τον τόπον μας». Μουσικές ανάσες στην πολλαπλά δύσκολη
Γαλλική Κατοχή της Ζακύνθου
Γιώργος Ζούμπος, Ευθύμιος Καβαλιεράτος:
Κέρκυρα-Αθήνα-Βιέννη-Αθήνα-Κέρκυρα

10:50-12:20 Συνεδρία 4
Προέδρος: Γεωργία Κονδύλη
Νεκταρία Δελβινιώτη, Το Παράρτημα του Εθνικού Ωδείου στην Κέρκυρα μέσα
από την επιστολογραφία του Μανώλη Καλομοίρη
Λοΐζος Παναγή, Η δράση του Μανώλη Καλομοίρη στην Κύπρο: Μια πρώτη
προσέγγιση.
Άννα Μεσαναγρενού, Η μουσική εκπαίδευση στη Ρόδο στις αρχές του 20ού
αιώνα
Βασιλική Παπαχατζοπούλου, Η συμβολή του «Μουσικού και Δραματικού
Συλλόγου Αθηνών» στη διάδοση εθνικής μουσικής συνείδησης μέσα από τη
συμμετοχή και τη δραστηριοποίηση γυναικών κατά την πρώτη δεκαετία
ίδρυσης του

12:30-14:00 Συνεδρία 5
Προέδρος: Μαγδαληνή Καλοπανά
Παναγιώτης Δασκαλόπουλος, Η πρώτη περίπτωση κριτικού δίσκων στην Ελλάδα;
Γεωργία Κονδύλη, Οι παραστάσεις οπερέττας στην κοσμοπολίτισσα Σμύρνη
μέχρι την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα
Χρύσα Σκαρλάτου, Η «Ορχήστρα του σταθμού» στη γερμανοκρατούμενη
Θεσσαλονίκη (1941-1944)
Κατερίνα Τσιούκρα, Το χρονικό του Ελληνικού Συνδέσμου Σύγχρονης Μουσικής


17:00-18:30 Συνεδρία 6
Προέδρος: Αλεξάνδρα Μπαλάντινα
Σπύρος Ρουβάς, Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος»: Λειτουργία κατά την
περίοδο της πανδημίας. Μια πρώτη αποτίμηση και κάποιες σκέψεις για την
μετά–COVID εποχή
Χριστίνα Καλλιαρίδου, Η χορωδιακή πράξη κατά την περίοδο της πανδημίας
και μετά από αυτή
Πέτρος Ανδριώτης, Η εξ αποστάσεως διδασκαλία βιολιού: Η εμπειρία της
περιόδου COVID και οι νέες προοπτικές
Ζωή Διονυσίου, Αδαμοπούλου Κατερίνα, Προς ένα πλαίσιο «ανοικτών
προσεγγίσεων» για την παιδαγωγική αξιοποίηση του αυτοσχεδιασμού στη
διδασκαλία-μάθηση της μουσικής

18:45-20:15 Συνεδρία 7
Προέδρος: Χριστίνα Καλλιαρίδου
Αλεξάνδρα Μπαλάντινα, Το ταξίδι της εθνογραφίας στην μετά-COVID εποχή:
τάσεις και μετασχηματισμοί στην εθνομουσικολογία πριν και μετά την
πανδημία
Σπύρος Δεληγιαννόπουλος, Αντώνης Μώρος: Ένας συνθέτης του υπερόριου
Ελληνισμού. Μια περίπτωση αυτοδίδακτου βιρτουόζου, η οποία αποκαλύπτεται
μέσω δύο smart phones εν μέσω καραντίνας.
Ανθή Δαμβουνέλη, Η θέση της γυναίκας στις μπάντες : Η μπάντα του Πειραιά
ως δείγμα έρευνας
Θεόφιλος Σωτηριάδης, Ελληνική Βιβλιοθήκη Σαξοφώνου στο διαδίκτυο

Κυριακή, 10 Απριλίου 2022
10:00-10:50 Συνεδρία 8
Προέδρος: Μαρία Ντούρου
Μαρία Καπκίδη, Λαμπρογιάννης Πεφάνης, Στέφανος Φευγαλάς, Το δημοτικό
τραγούδι στη δισκογραφία των 78 στροφών: Η περίπτωση της Γκόλφως.
Σπύρος Τσιλιμπάρης, Η λαϊκή μουσική παράδοση των χωριών της Λευκίμμης
Κέρκυρας

11:00-12:30 Συνεδρία 9
Προέδρος: Σπύρος Δεληγιαννόπουλος
Δημοσθένης Φιστουρής, Από την Ελληνική εκκλησιαστική μουσική σε οπερέτες
και τραγούδια: Ο Θεόδωρος Σπάθης από το Παρίσι στην Αθήνα, μέσα από
διάφορα μουσικά είδη και πέρα από εθνικά σύνορα
Παναγιώτης Αποστόλου, Η συνθετική σκέψη και το εξωμουσικό στοιχείο στις
συμφωνίες του Άλκη Παναγιωτόπουλου
Απόστολος Παληός, Η πιανιστική γραφή του Γιώργου Σισιλιάνου μέσα από τα
έργα του για ένα και δύο πιάνα
Μαρία Ντούρου, Ο Γιάννης Α. Παπαϊωάννου και ο Νίκος Αστρινίδης
μελοποιούν Ιωάννη Π. Κουτσοχέρα

[Τελ. Ενημέρωση 03/04/2022]