Ψυχική Υγεία και Σωματική Άσκηση

Τα οφέλη της άσκησης στο σώμα μας είναι λίγο πολύ γνωστά. Ο στόχος μας όταν γυμναζόμαστε είναι κυρίως να ωφελήσουμε το σώμα μας. Μέσο της άσκησης αναπτύσσουμε την δύναμη μας, την αντοχή μας, την ταχύτητα μας καθώς αποκομίζουμε και αισθητικά οφέλη. Όμως πέρα από αυτά τα  γνωστά θετικά, το να ασκούμαστε έχει μεγάλη επίδραση και στη ψυχολογία μας.

Η επίδραση της άσκησης στην ψυχική μας υγεία έχει πολλές παραμέτρους. Η πιο άμεση και προφανή είναι η απελευθέρωση ορμονών. Συγκεκριμένα,η άσκηση  προκαλεί την έκκριση των ενδορφινών που χαρακτηρίζονται για τη θετική επίδραση τους στην διάθεση. Οι ορμόνες αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα να μας δημιουργούν μία αίσθηση ηρεμίας, δίνοντας μας ενέργεια και διατηρώντας μας αισιόδοξους. Μπλοκάρουν το αίσθημα του πόνου και προκαλούν μια αίσθηση ευφορίας.

Εάν για κάποιο λόγο νοιώθεις ληθαργικός, με πεσμένη διάθεση και έχεις έλλειψη κίνητρου προτίμησε την άσκηση μιας και θα σε βοηθήσει να επανέλθεις. Η συνεχής άσκηση επιδρά στο να δημιουργήσεις μια σταθερότητα στα επίπεδα των ορμονών σου.

Άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη συχνά αποσύρονται από τα κοινά και σταματούν να συμμετέχουν σε ευχάριστες δραστηριότητες. Αυτό με τη σειρά του μειώνει τις ευκαιρίες για ευχαρίστηση και ικανοποίηση το οποίο χειροτερεύει την κατάθλιψη. Ασθενείς με κατάθλιψη θα πρέπει να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε ευχάριστες δραστηριότητες και μια από αυτές είναι και η άσκηση. Πέρα από την έκκριση θετικών ορμονών, η άσκηση προσφέρει τη δυνατότητα το άτομο να συναναστραφεί με αλλά άτομα, να λάβει θετική ανατροφοδότηση ακόμα και αν είναι με την μορφή ενός χαμόγελου από κάποιο συνάνθρωπο στον απογευματινό του περίπατο.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι η αντικαταθλιπτική δράση της γυμναστικής ξεκινάει ακόμα και από την πρώτη προσπάθεια μας και συνεχίζεται ακόμα και μετά από το πέρας της ώρας που γυμναζόμαστε. Όσο πιο συχνά γυμναζόμαστε τόσο μεγαλύτερη είναι και η αντικαταθλιπτική δράση. Έρευνες έχουν δείξει ότι αν γυμναζόμαστε από 9 εβδομάδες και πάνω τότε τα οφέλη αρχίζουν να είναι αισθητά. Πέρα από την κλασσική άσκηση, πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι και η γιόγκα έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Αυτή η αρχαία ινδική πρακτική επιβεβαιώθηκε σε έρευνες ότι επιδρά θετικά στην ήπια κατάθλιψη, στην αϋπνία καθώς βελτιώνει και κάποια από τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας.

Η εξάσκηση επίσης θεωρείται ο καλύτερος τρόπος να μειώσουμε τα επίπεδα του καθημερινού και χρόνιου στρες. Όπως αναφέρθηκε πρωτύτερα η ανακούφιση που παρέχει η άσκηση από το στρες προέρχεται από την έκκριση ενδορφινών και από την εκτόνωση από την καθημερινή ένταση και το καθημερινό άγχος. Νοιώθοντας λιγότερο αγχωμένα, πολλά άτομα, θα αρχίσουν να νοιώθουν περισσότερη ενέργεια και ζωντάνια.

Στις μέρες μας πολλοί άνθρωποι δεν είναι ικανοποιημένοι με τη εξωτερική τους εμφάνιση. Με την συχνή άσκηση, οι περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να βλέπουν θετικές αλλαγές στην εικόνα του σώματος τους. Όταν τα άτομα αρχίζουν και βλέπουν αυτές τις θετικές αλλαγές, τείνουν να νοιώθουν περήφανοι για την επιτυχία τους και να νιώθουν καλά για το ποιοι είναι. Συχνά αυτό τονώνει το πώς αντιλαμβάνονται το σώμα τους καθώς και την αυτοπεποίθηση τους.

Μια σημαντική παράμετρο είναι το ότι το πώς νοιώθουμε επηρεάζει άμεσα τον τρόπο που διαχειριζόμαστε το σώμα μας και το πώς δείχνουμε.Όταν νοιώθουμε αγχωμένοι ή έχουμε αμφιβολίες για κάτι τείνουμε να καμπουριάζουμε το σώμα μας σε μια προσπάθεια να προστατέψουμε τον εαυτό μας από έναν υποτιθέμενο κίνδυνο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η σπονδυλική μας στήλη να συμπιέζεται και η αναπνοή μας να γίνεται πιο ρηχή. Περιορίζουμε το σώμα μας σε μικρές κινήσεις με αποτέλεσμα οι μύες και οι κλειδώσεις να γίνονται δυσκίνητες και αδύναμες. Δεν προκαλεί λοιπόν καμία εντύπωση πως  μπορεί να επηρεαστεί η διάθεση μας και η αυτοπεποίθηση μας αρνητικά όταν βλέπουμε πως το σώμα μας δεν είναι και στην καλύτερη δυνατή κατάσταση.

Όταν ξεκινάμε να ασκούμαστε αυτό από μονό του μπορεί να τονώσει  την αυτοεκτίμηση και τον αυτοπεποίθηση μας. Προτιμήστε ασκήσεις που δυναμώνουν και προσφέρουν ελαστικότητα στο σώμα. Θα σας βοηθήσουν σωματικά να στέκεστε καλυτέρα, να νοιώθετε καλυτέρα και να έχετε μια πιο θετική στάση απέναντι στην καθημερινότητα.

Μια άλλη παράμετρο που η άσκηση επιδρά θετικά είναι η πνευματική διαύγεια. Το άγχος και η κούραση επηρεάζουν αρνητικά τις γνωστικές λειτουργιές μας όπως την συγκέντρωση,την κατανόηση και την μνήμη. Αφού η άσκηση είναι ιδανικός τρόπος να εκτονώσεις το άγχος σου και να αυξήσεις τα επίπεδα ενέργειας σου, η συνεχής άσκηση θα ενδυναμώσει επίσης την πνευματική σου διαύγεια και γενικά την ψυχική σου υγεία.

Όπως άλλες δραστηριότητες π.χ. ο διαλογισμός ή το αγαπημένο χόμπι, η άσκηση μας προσφέρει ένα time out από τις σκέψεις της καθημερινότητας, τις ανησυχίες και τις ευθύνες. Επιστρέφεις σε αυτές μετά την άσκηση ανανεωμένος,αναζωογονημένος ακόμα και πνευματικά πιο οξύς. Αυτό ίσως οφείλεται στην αύξηση στην ροη του αίματος και κατ επέκταση του οξυγόνου και συστατικών στον εγκέφαλο μέσο της αεροβικής άσκησης.

Οι ασκήσεις με βάρη καθώς και η αεροβική άσκηση έχει συνδεθεί σε αρκετές έρευνες με την αύξηση της ποιότητας και διάρκειας του ύπνου.Όταν κοιμόμαστε καλά αυτό μας ξεκουράζει και έτσι μπορεί να λειτουργήσουμε αποδοτικότερα κατά την διάρκεια της ημέρας, κάτι το οποίο μας γεμίζει με ικανοποίηση.

Τα οφέλη στο σώμα μας που μπορούμε να αποκομίσουμε από την άσκηση οι περισσότεροι τα γνωρίζουμε. Ίσως λιγότεροι γνωρίζουμε το πώς η γυμναστική επηρεάζει και την ψυχική μας υγεία. Το δυσκολότερο κομμάτι όμως είναι να μπορέσουμε να κινητοποιηθούμε ως προς την γυμναστική αλλά πως αυτό θα έχει και κάποια διάρκεια. Για να μπορέσουμε να βρούμε αυτό το λίγο κίνητρο που χρειάζεται αρχικά για να ξεκινήσουμε προτείνω  6 πράγματα.

1. Μην δώσεις     την ευκαιρία στον εαυτό σου να σκεφτεί τα περί άσκησης. Πιθανόν να μπείτε     σε μια διαδικασία υπερανάλυσης που θα οδηγήσει στην ακύρωση της άσκησης. Παράλυσης     μέσω ανάλυσης δεν είναι η σωστή μέθοδος για να ξεκινήσετε την άσκηση. Απλά     σηκωθείτε και ξεκινήστε. Ότι θέλετε να σκεφτείτε, το σκέπτεστε μετά.
2. Προσπαθήστε     να φανταστείτε πως θα νοιώσετε εάν δεν ασκηθείτε. Η πιθανότητα να νοιώσετε     απογοήτευση είναι αρκετά μεγάλη.
3. Συχνά να σκέπτεστε     τα σωματικά θετικά που θα αποκομίσετε εάν ασκηθείτε.
4. Μην  γυμνάζεσαι με μονότονο τρόπο. Εάν π.χ.     πηγαίνεις μονό γυμναστήριο προσπάθησε να κάνεις για μια εβδομάδα κάτι     άλλο, όπως ένας περίπατος στην εξοχή, η να χορέψετε.
5. Φαντάσου τον     εαυτό σου να γυμνάζεται. Το σώμα κάνει ότι το μυαλό του επιτάσσει. Είναι     πολύ πιο πιθανό να κάνουμε κάτι εάν πρώτα το φανταστούμε έντονα ότι το κάνουμε.     Βλέποντας τον εαυτό μας να ασκείτε σαν να τον βλέπαμε μέσα από τα μάτια κάποιου     άλλου τότε αυτό θα μας κινητοποιήσει ακόμα περισσότερο.
6. Σκέψου πως η     διάθεση σου και γενικότερα η ψυχική σου υγεία θα βοηθηθεί μέσο της     άσκησης.

Χρήστος Τσαρακτσίδης

Συμβουλευτικός Ψυχολόγος Ενηλίκων

Επικοινωνία: κιν. 6939019565