Ειδοποίηση
  • There is no category chosen or category doesn't contain any items
  • There is no category chosen or category doesn't contain any items

Το παλαιό ελαιοτριβείο της οικογένειας Πίκουλα στην Κέρκυρα

17.08.2015

Το παλαιό ελαιοτριβείο της οικογένειας Πίκουλα στην Κέρκυρα

Ένα υπέροχο ταξίδι στο χρόνο με αφορμή τους καρπούς της γης μας Υπάρχουν άπειρες λαϊκές ρήσεις που θέλουν το χρόνο να έχει τόσο μεγάλη ισχύ και επιρροή σε ότι αφορά την απλή καθημερινότητα των ανθρώπων, τόσο μεγάλη μάλιστα που τον καθιστούν απαραίτητο για τη ζωή και τον μετατρέπουν αναμφισβήτητα σε αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης συνείδησης.

Όταν ο χρόνος συναντά την ιστορία τότε βαφτίζεται σε παρελθόν. Το παρελθόν είναι εκείνο που διαμορφώνει το τώρα και δίνει πιθανότητες στο μέλλον. Και όπως κάθε άνθρωπος κρατάει γερά στα χέρια του το κουβάρι αυτό χωρισμένο σε τρία μεγάλα χρονικά μέρη και νιώθει άμεσα συνδεδεμένος με αυτό, έτσι και εγώ νιώθοντας το ίδιο αποφάσισα να μοιραστώ ένα ανεξάντλητο ταξίδι μέσα στο χρόνο με αφορμή το ελαιοτριβείο του παππού.

Οι αναμνήσεις συνδυάζονται σχεδόν πάντα με τις εποχές. Έτσι λοιπόν ο μήνας Σεπτέμβριος είναι σημαδιακός μιας και μαζί με την αλλαγή μιας ολόκληρης εποχής φτάνει και η απόλυτη στιγμή και κορύφωση για εκείνους που ασχολούνται με τη γη και πιο συγκεκριμένα με την παραγωγή του κρασιού.

Για εμένα λοιπόν ο μήνας των γενεθλίων μου έχει έντονο άρωμα φρεσκοπατημένου σταφυλιού. Πολλές φορές ο τρύγος πραγματοποιούταν στο χώρο του ελαιοτριβείου λόγω της ανάγκης για κατάλληλα εργαλεία αν και τις περισσότερες φορές θυμάμαι το πάτημα των ζουμερών σταφυλιών μέσα σε μία τεράστια ξύλινη λεκάνη στην αυλή του παππού. Το μάζεμα του μούστου σε μικρότερες λεκάνες υπήρξε το μικρό θαύμα μιας ολόκληρης εποχής δίπλα στα κλήματα, κάτω από τον καυτό ήλιο.  

 

Και αν το κρασί φλέρταρε με τους καλοκαιρινούς μήνες, τότε η ελιά έφτανε ύστερα για να διατηρήσει αυξημένο το ενδιαφέρον και την αγάπη για δράση τους περισσότερο παγωμένους μήνες. Κάθε χρόνο παράλληλα με τον τρύγο ξεκινούσε η προετοιμασία για τη συγκομιδή της ελιάς. Τα κλαριά της ελιάς, μεγάλα ή μικρά, οφείλουν να αντικρίζουν τα απλωμένα δίχτυα, αλλιώς χάνεται πολύτιμος καρπός. Και όταν περάσει ο χειμώνας και φθάσει στο τέλος του ο Ιανουάριος τότε πια παράλληλα με το τσουβάλιασμα του καρπού αναλαμβάνουν δράση οι τεράστιοι πέτρινοι ογκόλιθοι (ή αλλιώς λιθάρια). Η ελιά λαμπυρίζει σχεδόν αστράφτει κάτω από το ημίφως καθώς πολτοποιείται κάτω από τα τεράστια πέτρινα λιθάρια και αφήνει ένα μέρος της πίσω. Τα μουλάρια ή τα άλογα αναλαμβάνουν το δύσκολο έργο της περιστροφής. Για αυτό το λόγο η σωστή επιλογή του ζώου καθώς και ο χαρακτήρας του εκάστοτε ζώου παίζει σημαντικό ρόλο.  

  Το ελαιοτριβείο που εκθειάζεται αποτελεί οικογενειακό κειμήλιο και παρόλο που πλέον δε χρησιμοποιείται – σε αντίθεση με παλαιότερα όπου παππούς και προπάππους ζούσαν αποκλειστικά από αυτή την ενασχόληση – διατηρείται σε άψογη κατάσταση. Είναι περίεργο το πώς η ιστορία τελικά καταφέρνει πάντοτε να έχει περισσότερη δύναμη από το μέλλον και οι αναμνήσεις να παραμένουν ανεξίτηλες, το ίδιο δυνατές. Όπως έμαθα λοιπόν από τη γιαγιά μου, το ελαιοτριβείο υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκε γύρω στα 1900 με πρωτοβουλία του προπάππου Διγενή. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για τη κατασκευή είναι πολύ απλά (κυρίως πέτρα, κάποια τούβλα και ασβέστης). Για την οροφή χρειάστηκαν αρκετά ξύλα καθώς και κεραμίδια για την περαιτέρω ασφάλιση της σκεπής. Υπάρχουν και άλλοι χώροι μικρότεροι δίπλα από το κύριο μεγάλο χώρο του ελαιοτριβείου, οι οποίοι χρησίμευαν κυρίως ως αποθηκευτικοί χώροι (μποτίλιες για τη συντήρηση του κρασιού, λαδιού αλλά και ξυδιού κ.α.), αλλά πολλές φορές και ως μέρος φύλαξης των ζώων (κυρίως μουλάρια ή άλογα τα οποία χρησίμευαν στην περιστροφή του άξονα μέσα στο ελαιοτριβείο για την πολτοποίηση του καρπού). Μέσα στο χώρου του ελαιοτριβείου υπάρχουν βέβαια και άλλα παλιά εργαλεία (κυρίως γεωργικά εργαλεία), αρκετά από αυτά σήμερα σε λάθος θέση μιας και δε χρησιμοποιούνται πλέον. Παρόλο αυτά η γοητεία τους παραμένει το ίδιο ισχυρή μέσα στο βαθύ πέρασμα του χρόνου. Η πρέσα παίζει σημαντικότατο ρόλο σε αυτό το ελαιοτριβείο παλιού τύπου και σίγουρα για την εποχή εκείνη αποτέλεσε καινοτομία. Αποτελεί ένα εργαλείο αρκετά σημαντικό. Η διαδικασία βέβαια δεν είναι καθόλου εύκολη. Αντίθετα είναι μάλλον επίπονη και χρονοβόρα, καθώς το υγρό που περιείχε ο πολτός (ή αλλιώς το ζυμάρι) ρέει με αργούς ρυθμούς και η μη μηχανοκίνη τη δυνατότητα ανάγκαζε στην ουσία τον εργάτη να κάνει εκείνος όλη τη δουλειά βάζοντας τον ώμο του κάτω από το κινούμενο τμήμα και πιέζοντας με όλη του τη δύναμη προς τα πάνω. Στόχος ήταν να συγκεντρωθεί το ακάθαρτο ελαιόλαδο, το οποίο μεταφερόταν στη λίμπα (ένα είδος στέρνας) και αναμειγνυόταν με βραστό νερό από τα καζάνια.   Υπάρχουν τόσα που θέλει κανείς να εξομολογηθεί όταν νιώθει τις αναμνήσεις τόσο έντονα ριζωμένες μέσα του, τόσο φρέσκιες και μοναδικές. Η ιστορία δίνει από μόνη της εξαιρετικά στοιχεία όχι μόνο για τις καταβολές κάποιου, αλλά ακόμα και για τον ίδιο του τον εαυτό. Για αυτό το λόγο ανακαλύπτει κανείς καλύτερα την ίδια του την ύπαρξη όταν ξεκινά να ταξιδεύει θαρραλέα μέσα στο χρόνο, το χρόνο που είναι αθάνατος. Τα λόγια πολλές φορές δεν επαρκούν όμως για να χτίσουν αρκετά δυνατές εικόνες μέσα στην ανθρώπινη φαντασία, οπότε επέλεξα να πω την ιστορία μου – τη δική μου και όλων των προηγούμενων μου – μέσα από φωτογραφίες που μαρτυρούν το αναλλοίωτο μέσα στο χρόνο.

Το παρόν φωτογραφικό αφιέρωμα καθώς και το παραπάνω άρθρο είναι αφιερωμένο στην οικογένεια μου και στην ιστορία την ίδια που γνωρίζει να θυμάται και να προσφέρει ταυτότητα στην ανθρωπότητα.

Σημείωση: Το ελαιοτριβείο βρίσκεται στη περιοχή Πικουλάτικα (Δήμος Αχιλλείων) και αποτελεί κληρονομιά της οικογένειας Ξενοφών Πίκουλας. Κείμενο: Αγγελίνα Πίκουλα (απόφοιτη Γερμανικής Γλώσσας & Φιλολογίας ΑΠΘ και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο Hildesheim της Γερμανίας), email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Corfuland Live Webcams

Oasis

Πέραμα, Κέρκυρα

Δείτε live

Mojitos

Ύψος

Δείτε live

Akron

Παλαιοκαστρίτσα, Κέρκυρα

Δείτε live

Προβεβλημένες Αγγελίες

  1. Ζητείται πωλήτρια/πωλητής για το νέο κατάστημα του κοσμηματοπωλείου Μουζακίτης 28.03.24
  2. Ζητούνται υπάλληλοι από την εταιρεία City Sightseeing Corfu 28.03.24
  3. Ζητείται καμαριέρα από το Telesilla Hotel 28.03.24
  4. Ζητείται προσωπικό από κεντρικό βιβλιοπωλείο 28.03.24
  5. Ζητείται υπάλληλος λογιστικού γραφείου 28.03.24
  6. Ζητείται προσωπικό από καφέ στη Μαρίνα Γουβιών 28.03.24
  7. Ζητείται υπάλληλος για check-in 28.03.24
  8. Ζητείται massage therapist από το Venus Spa & Massage 28.03.24
  9. Ζητείται υπάλληλος τουριστικού γραφείου 28.03.24
  10. Ζητείται αποθηκάριος 28.03.24
  11. Ζητείται προσωπικό από την Σέσουλα 28.03.24
  12. Ζητείται εκπρόσωπος εξυπηρέτησης από την Hertz 28.03.24
  13. Ζητείται εκπρόσωπος ομάδας καθαριότητας αυτοκινήτου από την εταιρεία Hertz 28.03.24
  14. Ζητείται υπεύθυνος ανάπτυξης πωλήσεων 28.03.24
  15. Ζητείται προσωπικό από το τουριστικό γραφείο MTS Globe 28.03.24
  16. Ζητείται προσωπικό από επιχείρηση εμπορίας βιομηχανικών ειδών, εργαλείων και ναυτιλιακών ειδών 28.03.24
  17. Ζητείται προσωπικό από την Avis για καθαρισμό οχημάτων 28.03.24
  18. Ζητείται προσωπικό από το Coffee Lab 28.03.24
  19. Ζητείται υπάλληλος από πρακτορείο ΟΠΑΠ 28.03.24
  20. Ζητείται υπάλληλος υποδοχής επισκεπτών από την Konnect ΟΕ 28.03.24
  21. Ζητείται προσωπικό για μπαρ και σέρβις στα Γουβιά 28.03.24
  22. Ζητείται εσωτερικός λογιστής από την εταιρεία Quality Fruit Center 28.03.24
  23. Ζητείται οδηγός από την εταιρεία Quality Fruit Center 28.03.24
  24. Ζητούνται υπάλληλοι καταστήματος από την εταιρεία Lidl για Κέρκυρα και Λευκίμμη 28.03.24
  25. Ζητείται υπάλληλος υποδοχής από το The Yard Corfu Boutique hotel 27.03.24
  26. Ζητείται προσωπικό από τουριστικό γραφείο 27.03.24
  27. Ζητείται σεφ από το ξενοδοχείο Τhe Yard Corfu 27.03.24
  28. Ζητείται προσωπικό από το ιταλικό εστιατόριο Margherita 27.03.24
  29. Ζητείται παρκαδόρος 27.03.24
  30. Ζητείται προσωπικό από το Ελληνικό Καζίνο Κέρκυρας 27.03.24

Corfuland News