Δημιουργικός Κόμβος Τεχνών: ερευνητικό έργο του Ιονίου Πανεπιστημίου και οι προοπτικές

Εμφανίσεις:

Ημ / νία: 20.11.20

Εξέχουσα επιτυχία σημείωσε το Ιόνιο Πανεπιστήμιο στο πλαίσιο της Εθνικής Πρόσκλησης «Υποστήριξη της Περιφερειακής Αριστείας» καθώς κατάφερε για τις ερευνητικές του προτάσεις να χρηματοδοτηθεί μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», με το ποσό των 9,5 εκ. ευρώ.

Συνολικά χρηματοδοτούνται τέσσερις ερευνητικές προτάσεις, που εντάσσονται στην οριστική λίστα των εγκεκριμένων Πράξεων, σε πανελλαδικό επίπεδο, στο πλαίσιο της Πρόσκλησης με τίτλο «Υποστήριξη Περιφερειακής Αριστείας» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», συνολικού προϋπολογισμού 45 εκατομμυρίων ευρώ. 

Η μία εκ των τεσσάρων ερευνητικών προτάσεων είναι το έργο "Δημιουργικός Κόμβος Τεχνών" με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Επίκουρο Καθηγητή του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας Ιωάννη Δεληγιάννη, ο οποίος μιλάει στο Corfuland.gr και στην Ελίνα Φαϊτά.

E.Φ.: Ποιο είναι το αντικείμενο του ερευνητικού σας έργου που χρηματοδοτήθηκε;

Γ.Δ.: Ο τίτλος του έργου “Δημιουργικός Κόμβος Τεχνών” περιγράφει τη δημιουργία υποδομής για την ανάπτυξη μιας εργαστηριακής δομής στο Τμήμα Τεχνών Ήχου & Εικόνας, συνολικής εγκεκριμένης δημοσίας δαπάνης 1.162.495,56 ευρώ. Αντικείμενο του προτεινόμενου έργου είναι η εγκαθίδρυση μιας ολοκληρωμένης ερευνητικής υποδομής της οποίας η δραστηριότητα αφορά στην ενίσχυση του πολιτιστικού αποθέματος της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (Ι.Ν.) στον τομέα των σύγχρονων οπτικοακουστικών τεχνών. Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της τοπικής οικονομίας της Περιφέρειας Ι.Ν., η οποία είναι πρωτίστως προσανατολισμένη αναπτυξιακά στον τουρισμό, η εν λόγω ενίσχυση επεκτείνεται σε δημιουργικούς τομείς πέραν της μουσικής παράδοσης που αποτελεί το εμβληματικό δείγμα πολιτισμού για τα Ιόνια Νησιά, προσδίδοντας έτσι νέα αναπτυξιακή δυναμική σε ένα πεδίο τέχνης - στο οποίο υστερούν κατά βάση όλες οι Περιφέρειες της χώρας -, ενώ παράλληλα προσθέτει διά των νέων μορφών δημιουργικής έκφρασης και παρουσίασης ψηφιακού περιεχομένου που εισάγει στοχευμένα εργαλεία και τεχνολογικό υπόβαθρο για την υποστήριξη της έρευνας και την ουσιαστική υποβοήθηση της ανάπτυξης καινοτόμων εφαρμογών στον τομέα της δημιουργικής οικονομίας, με έμφαση στον τουρισμό και τον πολιτισμό.  

Ε.Φ.: Πόσο σημαντική είναι η χρηματοδότηση για την ανάπτυξη της έρευνας και της επιστημονικής γνώσης στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο,  ή και πιο συγκεκριμένα για το τμήμα σας, Τεχνών Ήχου και Εικόνας;

Γ.Δ.: Η προτεινόμενη ερευνητική δομή με επωνυμία «Δημιουργικός Κόμβος Τεχνών» (Hub of Arts Laboratory – HAL) είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ανάπτυξη της καλλιτεχνικής και επιστημονικής γνώσης στο Ιόνιο καθώς εστιάζει στην προώθηση της επιστημονικής έρευνας στον τομέα των οπτικοακουστικών τεχνών / τέχνης νέων μέσων, με εξειδίκευση στον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και διάθεση υψηλής ποιότητας και αισθητικής ψηφιακού πολυμεσικού, διαμεσικού και διαδραστικού περιεχομένου. Συγκεκριμένα, η HAL, ως ερευνητική υποδομή, κατά τα πρώτα έτη της λειτουργίας της θα εστιάσει σε δύο επιμέρους ερευνητικές κατευθύνσεις, οι οποίες δεν είναι διαδεδομένες σε αντίστοιχα υπάρχοντα fab labs και οι οποίες είναι πλήρως συμβατές με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κοινωνικού ιστού και της οικονομίας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων. Οι κατευθύνσεις αυτές είναι οι ακόλουθες: 

Α. Εμβυθιστικά περιβάλλοντα και παιγνιδικό περιεχόμενο (immersive environments and gamified content), κατεύθυνση που υποστηρίζει πιλοτικά και άμεσα αξιοποιήσιμα συστήματα στον τομέα της δημιουργικής οικονομίας. Στην κατεύθυνση αυτή περιλαμβάνονται η ανάπτυξη καινοτόμου παιγνιδικού περιεχομένου σε περιβάλλοντα επαυξημένης, εικονικής πραγματικότητας και ολογραμμάτων, περιβάλλοντα μεικτής εμβύθισης (trans-media) και η δυνατότητα υλοποίησης πειραματικών καλλιτεχνικών δράσεων και εφαρμογών που μεταξύ άλλων εμπεριέχουν την ανάπτυξη βιντεοπαιχνιδιών για την μάθηση/εκπαίδευση και τη δημιουργία καινοτόμων τουριστικών εφαρμογών με εν δυνάμει εκπαιδευτικό, προωθητικό και εμπορικό χαρακτήρα. Στην πράξη, η κατεύθυνση αυτή μπορεί να καλύψει τις ανάγκες αξιοποίησης των αναπτυσσόμενων ολοκληρωμένων εμπειριών από φορείς και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της έρευνας, της δημιουργίας, της πολιτιστικής ψυχαγωγίας, της διασκέδασης και του τουρισμού, της υποστήριξης της δημιουργικής διαδικασίας ανάπτυξης νέου περιεχομένου και συστημάτων και τέλος της επίδειξης των τεχνολογιών αυτών στο ευρύ κοινό ώστε, μέσα από την αμεσότητα πρόσβασης σε αυτές τις τεχνολογίες, να δημιουργηθεί ένα ρεύμα ευαισθητοποίησης και κατανόησης (public awareness and understanding) των δυνατοτήτων και των προοπτικών που αυτές προσφέρουν. Ένας από τους βασικούς στόχους είναι η δημιουργία περιεχομένου με τη χρήση «έτοιμου», υποδειγματικού – πρότυπου- περιεχομένου για την χρήση του στις παραπάνω πολυαισθητηριακές εφαρμογές.

Β. Τηλεματικές Παραστατικές Τέχνες (telematic performance arts) που περιλαμβάνει την ανάπτυξη καλλιτεχνικών εμπειριών και συστημάτων τα οποία εξελίσσουν την τεχνολογική βάση και προσφέρουν νέες δυνατότητες σε επίπεδο αισθήσεων και οπτικοακουστικής επικοινωνίας με την υποστήριξη τηλεματικών συστημάτων και εμπειριών. To πεδίο εμπεριέχει την χρήση του διαδικτύου στις παραστατικές τέχνες όπως μουσική, χορό, θέατρο και άλλες διαδραστικές τέχνες, και έχει ως κύριο στόχο την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που επιτρέπουν στους καλλιτέχνες και το κοινό να συνεργαστούν ή να συμμετέχουν σε καλλιτεχνικά έργα μέσω διαδικτύου. Οι τεχνολογίες αυτές απευθύνονται τόσο στους δημιουργούς και εκτελεστές (συνθέτες, χορογράφους, χορευτές και μουσικούς) όσο και στο κοινό γενικά. Επιτρέπει στους δημιουργούς να σχεδιάζουν και να παράγουν έργα συνεργαζόμενοι ακόμη και όταν βρίσκονται σε μακρινούς μεταξύ τους τόπους. Επιπλέον, με τεχνικές ελέγχου και σύνθεσης ήχου και εικόνας σε πραγματικό χρόνο μπορούν να παρουσιάζονται ζωντανές παραστάσεις με εκτελεστές που βρίσκονται σε απομακρυσμένους τόπους από τον τόπο παρουσίασης της παράστασης, δίνοντας την δυνατότητα παρουσίας και δράσης από απόσταση σε καλλιτέχνες (tele-presence). Παράλληλα, χρησιμοποιώντας τεχνικές εικονικής πραγματικότητας μπορούν να συντίθενται αναπαραστάσεις που συνενώνουν τις ζωντανές κινήσεις εκτελεστών με εικονικές αναπαραστάσεις ιστορικών ή φανταστικών τόπων.

Ε.Φ.: Ποιες οι προοπτικές που δημιουργούνται για την τοπική κοινωνία και τους παραγωγικούς φορείς ως προς την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας; 

Γ.Δ.:  H εγκαθίδρυση της προτεινόμενης ερευνητικής υποδομής HAL εκτιμάται ότι θα α) ενισχύσει την ποικιλομορφία και την εμβέλεια των καλλιτεχνικών δράσεων σε ολόκληρη την Περιφέρεια Ι.Ν., πέραν της μουσικής παράδοσης που αποτελεί το εμβληματικό δείγμα πολιτισμού για τα Ιόνια Νησιά, προσδίδοντας έτσι νέα αναπτυξιακή δυναμική β) συνδράμει στην μεταφορά επιστημονικής και πειραματικής τεχνογνωσίας σε καλλιτέχνες/δημιουργούς σε περιφερειακό αλλά και σε εθνικό επίπεδο γ) διευρύνει τις ερευνητικές θεματικές εστίασης του φορέα υλοποίησης ως ακαδημαϊκής/ερευνητικής μονάδας, αλλά και τις δυνατότητες συνέργειας με άλλες ακαδημαϊκές μονάδες της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού δ) αποτελέσει κόμβο καινοτομίας στο πεδίο της δημιουργικής οικονομίας, παρέχοντας ερευνητικές υπηρεσίες προτυποποίησης, σχεδίασης, αξιολόγησης και βελτιστοποίησης εφαρμογών που αφορούν στο πεδίο του πολιτισμού και του τουρισμού.  

Ε.Φ.: Ποια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά;

Γ.Δ.: Με βάση τα ανωτέρω, η λειτουργία της δομής HAL παρέχει νέες δυνατότητες και ευκαιρίες, όπως η δημιουργία ελκυστικού ερευνητικού περιβάλλοντος το οποίο προάγει την αριστεία και την ανοικτή πρόσβαση των χρηστών, τη συνεργασία σε διεθνές και εθνικό επίπεδο. Ταυτόχρονα ενισχύονται οι δυνατότητες έρευνας και δημιουργίας που παρέχονται στους ωφελούμενους μέσω του κέντρου ικανότητας HAL καθώς με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων και καλλιτεχνών στη διαδικασία σχεδιασμού, ανάπτυξης και χρήσης διαμεσικού περιεχομένου και συστημάτων εξασφαλίζεται η τήρηση των καλών ερευνητικών και δημιουργικών πρακτικών και προϋποθέσεων ανάπτυξης ικανοτήτων αριστείας που ακολουθούνται διεθνώς.

Επιπροσθέτως, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της λειτουργίας της ερευνητικής υποδομής HAL, όπως η έρευνα σε θέματα προσβασιμότητας, η διαμεσικότητα, αλλά και η ανοικτή πρόσβαση σε ανεξάρτητους χρήστες στις επιμέρους υλικοτεχνικές υποδομές της, ενισχύουν σημαντικά την προστιθέμενη αξία και τον αντίκτυπο των ερευνητικών υπηρεσιών που θα προσφέρονται. Τέλος, η οργανωμένη πρόσβαση σε δημιουργικές υποδομές οπτικοακουστικής τεχνολογίας επιτυγχάνει οικονομίες κλίμακας, οι οποίες θα λειτουργήσουν θετικά τόσο για την ποιότητα του παραγόμενου οπτικοακουστικού έργου, τόσο για τον φορέα υλοποίησης, όσο και για παραγωγικούς και δημιουργικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού και του πολιτισμού.

Ε.Φ.: Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τα Κέντρα Αριστείας που δημιουργεί το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και πόσο σημαντικά θα είναι στην έρευνα;

Γ.Δ.: Η παρούσα δράση αποτελεί το πρώτο στάδιο για την εγκαθίδρυση κέντρου αριστίας στον εν λόγω τομέα και τις ανωτέρω κατευθύνσεις οι οποίες ορίζονται με διακριτό τρόπο, κάτι που διευκολύνει την ανάλυση της λειτουργίας και των απαιτήσεων για την εγκαθίδρυση της ερευνητικής υποδομής, σε επιστημονικό / δημιουργικό πεδίο, παρουσιάζοντας αυξημένη μεταξύ τους αλληλεπίδραση και συνέργεια. Τεχνολογίες αιχμής που συχνά εφαρμόζονται στα περιβάλλοντα παιχνιδιών όπως τα αισθητήρια συστήματα για τον εντοπισμό της θέσης του χρήστη στην εικονική πραγματικότητα, τη χρήση τεχνολογιών διαδικτυακού συγχρονισμού και συντονισμού, την αναγνώριση κινήσεων του σώματος, τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης όπως τους ψηφιακούς βοηθούς (AI Agents) και τα ολογράμματα αποτελούν στοιχεία άμεσα αξιοποιήσιμα από τις τηλεματικές παραστατικές τέχνες, γεγονός που επιτρέπει τη διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ των κατευθύνσεων και την υποστήριξη της καινοτομίας. Οι παραστατικές τέχνες, με τη σειρά τους εξελίσσουν τις δυνατότητες των εμβυθιστικών περιβαλλόντων και του παιγνιδικού περιεχομένου, καθώς θέτουν νέους στόχους αλληλεπίδρασης και διάδρασης ως την απόδοση των συστημάτων υποστήριξης και την εμπειρία των χρηστών.

Ε.Φ.: Αποδεικνύεται από τα παραπάνω ότι ενθαρρύνεται η αριστεία και η ανταγωνιστικότητα στην έρευνα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και είναι ελκυστικό σε νέους ερευνητές. Συμφωνείτε;

Γ.Δ.: Σαφώς ενισχύεται και η προσπάθεια μας θα συνεχίσει προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς αποτελεί στρατηγικό μας στόχο. 

Ε.Φ.: Θα θέλατε να στείλετε ένα μήνυμα στους επισκέπτες μας που θα διαβάσουν τη συνέντευξη σας;

Γ.Δ.: Να αγκαλιάσουν τις προσπάθειες τους για καινοτομία και την εφαρμογή της σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότητας, Να δοκιμάζουν νέες τεχνολογίες και να τις προσαρμόζουν στη ζωή τους γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουν να εξελιχθούν και να βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά.

Δεληγιάννης Ιωάννης

Eπίκουρος Καθηγητής Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας,

Αναλογικές και Ψηφιακές Τεχνολογίες Διαδραστικών Πολυμέσων